Zmiany w ustawie o stopniach i tytułach naukowych
14 marca br. weszła w życie nowa ustawa "O stopniach naukowych
i tytule naukowym oraz o stopniach i tytule w zakresie sztuki".
Ustawa ta zmienia niektóre postanowienia poprzedniej ustawy "O
tytule naukowym i stopniach naukowych" z 12 września 1990 r.
Już sama nazwa ustawy sygnalizuje pewne zmiany, wydziela bowiem
z dziedziny nauki tytuły i stopnie uzyskiwane w dziedzinie sztuki.
Wydaje się, że jest to postanowienie słuszne, bowiem nie deprecjonując
tytułów i stopni uzyskiwanych w dyscyplinach artystycznych zaznacza
jednak ich odrębność merytoryczną. Dziedziny nauki i dziedziny
sztuki oraz dyscypliny naukowe i artystyczne określi, w drodze
uchwały, Centralna Komisja do spraw Stopni i Tytułów, zwana skrótowo
"Centralną Komisją". Ustawa ujednolica wymogi stawiane jednostkom
organizacyjnym, w których nadawane będą tytuły i stopnie naukowe
oraz takowe w zakresie sztuki. Przepisy zaostrzają wymagania dotyczące
liczby osób posiadających tytuł profesora lub stopień doktora habilitowanego,
zatrudnionych w pełnym wymiarze czasu pracy w jednostkach nadających
tytuły i stopnie w dziedzinie sztuki - zwiększając ich liczbę z
5 do 8 (doktoraty) oraz z 7 do 12 (habilitacje i profesury). Warto
zaznaczyć, że ww. osoby mogą być wliczane do minimalnej liczby
osób zatrudnionych tylko w jednej jednostce organizacyjnej i o
ile są w niej zatrudnione nie krócej niż rok. W odróżnieniu od
dotychczasowych możliwości Ustawa nie dopuszcza już do przewodów
doktorskich absolwentów studiów zawodowych, nie posiadających tytułu
magistra.
Ustawa nie zmienia dotychczasowych wymagań stawianych rozprawom
doktorskim, wyraźnie za to stwierdza, że nie przyjęta rozprawa
nie może być podstawą do ubiegania się o doktorat gdzie indziej.
Wydłużony zostaje czas zatwierdzania wniosku o nadanie stopnia
doktora przez Centralną Komisję z 4 do 6 miesięcy, natomiast w
ewentualnym postępowaniu odwoławczym będą mogli, podobnie jak obecnie
w przypadku habilitacji, brać udział recenzenci powołani w trakcie
przewodu.
Nie zmieniają się wymagania stawiane rozprawom i przewodom habilitacyjnym,
ustawodawca zaznacza jednak, że w przypadku podjęcia przez radę
jednostki organizacyjnej uchwały o niedopuszczeniu do kolokwium
habilitacyjnego rozpatrywana rozprawa habilitacyjna nie może stanowić
podstawy do wszczęcia przewodu w innej jednostce organizacyjnej.
W procedurze odwoławczej, podobnie jak w doktoratach, wydłużono
czas rozpatrywania wniosku z 4 do 6 miesięcy. Niestety, podobnie
jak w starej Ustawie nie jest określony czas rozpatrywania przez
Centralną Komisję wniosku właściwego organu o nadanie tytułu profesora.
Dopiero bowiem, po podjęciu pozytywnej uchwały przez CK, jest ona
zobowiązana, w terminie 1 miesiąca, do przedstawienia stosownego
wniosku Prezydentowi RP.
Interesującym wątkiem Ustawy są koszty przewodów przeprowadzanych
przez rady właściwych jednostek organizacyjnych. Rady te bowiem
zlecają swoim jednostkom wypłaty honorariów za recenzje lub opinie
(w wysokości określonej przez właściwego ministra) kandydatów niekoniecznie
będących pracownikami tych jednostek. Ustawa przyzwala na przejęcie
tego obowiązku (!) przez jednostkę zatrudniającą kandydata. Może
to, przy braku odpowiednich środków celowych (np. z MENiS), prowadzić
do oportunizmu przy rozpatrywaniu wniosków o otwarcie przewodów
na stopnie i tytuły (naukowe). Pytanie: czy w takiej sytuacji prawnej
wolno domagać się od kandydata "zewnętrznego" pokrywania ww. opłat?
Ustawa przewiduje możliwość honorowania wyróżnionych rozpraw doktorskich
i habilitacyjnych nagrodami (pieniężnymi?) prezesa Rady Ministrów.
W decyzjach prezesowi RM pomagać ma specjalny, przez niego powołany
zespół ds. nagród. Tak więc oprócz koniecznych decyzji właściwych
jednostek organizacyjnych o przyznaniu wyróżnienia kolejnym szczeblem,
tym razem administracyjnej uznaniowości będzie ministerialny zespół.
Wydaje się, że lepiej byłoby przekazać odpowiednie środki finansowe
i pełnię kompetencji w tym zakresie właściwym jednostkom organizacyjnym
- tj. radom wydziałów lub instytutów.
Ustawa przewiduje możliwość prowadzenia przez jednostki
organizacyjne, posiadające uprawnienie do nadawania stopnia doktora
habilitowanego,
studiów doktoranckich środowiskowych lub studiów z udziałem innych
jednostek organizacyjnych. W przypadku szkół wyższych studia takie
tworzy rektor, a merytoryczny nadzór sprawuje rada jednostki organizacyjnej
tworzącej te studia. Studia doktoranckie mogą być dzienne (bezpłatne)
i zaoczne. Szczegółowe przepisy dotyczące studiów doktoranckich
określi, w drodze rozporządzenia, minister właściwy ds. szkolnictwa
wyższego.
JK
|
|
|