Informacje z Komitetu Badań Naukowych
Spotkanie kierownictwa
KBN z przedstawicielami związków zawodowych pracowników nauki -
Warszawa 10 marca 2003 r.
Spotkanie poświęcone było omówieniu najważniejszych
dla polskiej nauki spraw, w tym m.in. finansowaniu nauki, funduszom
poakcesyjnym, umowom kompensacyjnym, a także zagadnieniom związanym
z działalnością instytucji naukowych oraz z bieżącym funkcjonowaniem
KBN.
Podsekretarz stanu w KBN, Marek Bartosik przedstawił system finansowania
nauki w Polsce (plan na 2003 r.), z podziałem na środki pochodzące
z budżetu państwa oraz środki pozabudżetowe, głównie środki pomocowe
UE oraz środki pochodzące z umów kompensacyjnych, związanych z zakupami
uzbrojenia dla polskiej armii. Podkreślił, że w przypadku środków
pozabudżetowych istnieją istotne ograniczenia, które należy brać
pod uwagę, uwzględniając je jako potencjalne źródła finansowania.
W przypadku środków unijnych istotnym czynnikiem jest i będzie rywalizacja
o dostępne fundusze (vide Programy Ramowe UE) oraz konieczność zapewnienia
tzw. wkładu własnego, a w przypadku umów kompensacyjnych ich inwestycyjny
charakter, preferujący głównie ekonomicznie uzasadnione przedsięwzięcia
o wysokim stopniu rentowności.
Problem tzw. offsetu był jednym z najczęściej pojawiających się
tematów, zarówno w wystąpieniach członków kierownictwa KBN, jak
i zaproszonych gości. Minister Marek Bartosik podkreślał, iż pełne
wykorzystanie umów kompensacyjnych oznaczać może blisko 50-procentowy
wzrost pozabudżetowych nakładów na naukę (przy szacowanych do tej
pory 2,2 mld złotych ze środków pozabudżetowych na naukę rocznie).
W swoim wystąpieniu podsumował także dotychczas złożone wnioski
offsetowe. Zwrócił uwagę na fakt, iż negocjacje ze zwycięzcami przetargu
na samolot wielozadaniowy nie są ostatnią szansą na realizację dobrych
projektów, gdyż mogą one zostać włączone do planowanych już kolejnych
umów offsetowych (dotyczących m.in. kołowego transportera opancerzonego
oraz przeciwpancernego pocisku kierowanego) bądź VI Programu Ramowego
Badań i Rozwoju Techniki UE lub funduszy poakcesyjnych. Offsetem
zajmuje się Ministerstwo Obrony Narodowej i Ministerstwo Gospodarki,
Pracy i Polityki Społecznej, a nie Komitet Badań Naukowych. Komitet
ds. Umów Offsetowych, kierowany przez ministra Kleibera, ma charakter
wyłącznie doradczy.
Uczestników spotkania poinformowano o przekształceniu KBN w Ministerstwo
Nauki i Informatyzacji oraz o zakończeniu drugiego etapu prac nad
projektem ustawy o finansowaniu nauki (w tym także o zgłaszanych
uwagach i wprowadzonych poprawkach). Nowa wersja projektu zostanie
wkrótce udostępniona w Internecie, a po zakończeniu III etapu prac
projekt trafi do konsultacji międzyresortowych.
W oficjalnych wystąpieniach przedstawiciele poszczególnych związków
zawodowych (NSZZ "Solidarność", "Solidarność"
Pracowników PAN, OPPZ i ZNP) przekazali kierownictwu KBN postulaty
związkowców dotyczące przede wszystkim powstrzymania dalszego spadku
nakładów na naukę, a także zgłosili zastrzeżenia związane z brakiem
dostatecznej informacji o planowanych wydatkach na ten cel w budżecie
państwa na 2003 r. Podnoszono m.in. kwestię krytycznej sytuacji
finansowej wielu spośród instytutów PAN oraz niedostatecznego wsparcia
udziału nauki w przemyśle. Postulowano uproszczenie systemu rozdziału
funduszy przez KBN (MNiI).
Na pytania i postulaty związkowców odpowiadał podsekretarz stanu
w KBN Jan Krzysztof Frąckowiak, który podkreślał m.in., że dzięki
staraniom KBN w Narodowym Planie Rozwoju zapisano, iż w 2006 r.
nakłady na naukę osiągną poziom 1,5 proc. PKB (co nawiązuje do przyjętej
przez Radę Europejską w marcu 2000 r. tzw. strategii lizbońskiej,
czyli decyzji o osiągnięciu nakładów na naukę w UE na poziomie 3
proc. PKB do 2010 r.). Zwrócił także uwagę, że niektóre zgłaszane
postulaty zmian w procedurze przyznawania przez KBN środków na projekty
badawcze (głównie umożliwienie odwołań) są niezgodne z praktyką
światową, a dotychczas funkcjonujące procedury, dopuszczające wnioski
o ponowne rozpatrzenie sprawy, wystarczające. Zachęcał także gości
do aktywnej współpracy z samorządami wojewódzkimi (wspieranymi przez
KBN m.in. przy opracowywaniu strategii innowacji), które po wejściu
Polski do UE będą dysponowały środkami unijnymi z funduszy strukturalnych,
przeznaczonymi na wsparcie rozwoju regionalnego.
Senat Politechniki w Darmstadt (Niemcy) uhonorował
prof. Michała Kleibera - przewodniczącego KBN - doktoratem honoris
causa za osiągnięcia w zakresie zastosowania nowoczesnych technik
komputerowych w badaniach naukowych.
|
|
|