UCZELNIA NASZYM DOMEM

11 listopada 2002 r. oddano po remoncie Kopiec Tadeusza Kościuszki w Krakowie. W tym roku mija 185. rocznica śmierci tego wielkiego Polaka, patrona naszej uczelni. Przy tej okazji przypominamy "amerykańskie ślady" bohatera narodowego obu krajów.

Redakcja

Jan Władysław Rączka

KOŚCIUSZKO W AMERYCE

Wędrując po świecie, chętnie szukamy historycznych śladów rodaków. Jesteśmy dumni zwłaszcza z tych, którzy wyróżnili się także w historii obcych krajów. Polacy od wieków pomagają bliźnim, w trudnych okresach wojen wznoszą sztandary z hasłem "Za wolność waszą i naszą", walczą, giną w obronie wolności. Wśród wielu wybitnych Polaków, których śmiało można określić mianem obywateli świata (chociażby M. Kopernik, F. Chopin, I. Paderewski, M. Skłodowska-Curie, Ojciec Święty Jan Paweł II), jest także Tadeusz Kościuszko, którego nasza uczelnia przyjęła za swego patrona.
W moich podróżach po USA postanowiłem odwiedzić miejsca, które upamiętniają działalność generała Tadeusza Kościuszki, jego udział w walkach Amerykanów z Anglikami, toczonych w XVIII w. o niepodległość Stanów Zjednoczonych.
Mało znamy amerykański fragment biografii Naczelnika, jego działalność. Tadeusz Kościuszko przebywał w Stanach Zjednoczonych osiem lat (1775 - 1783). Kiedy przybył tu z Paryża, pracował jako inżynier wojskowy przy fortyfikowaniu Filadelfii, siedziby Kongresu - najwyższej władzy walczącej Ameryki. Wkrótce otrzymał nominację na inżyniera pułkownika.
Na początku lutego 1777 r. komendantem Filadelfii został generał, major Horatio Gates, któremu późniejszy Kongres powierzył niezależne dowództwo nad Ticonderogą i innymi fortami położonymi w dorzeczu strategicznej rzeki Hudson. Wysoko oceniał umiejętności pułkownika Kościuszki i okazywał mu całkowite zaufanie. Jednym z najważniejszych zadań, jakie mu powierzono, było ufortyfikowanie dorzecza tej rzeki. Jak pisze Zdzisław Sułek w "Polacy w wojnie o niepodległość Stanów Zjednoczonych 1775 - 1783": "Główny zespół fortyfikacji został umieszczony na najwyższym wzgórzu, zwanym West Point, położonym na prawym brzegu rzeki Hudson i wrzynającym się w nią przy jej drugim nagłym skręcie na południe. Dla uniemożliwienia przepływu nieprzyjacielskich okrętów między tym wzgórzem a znajdującą się naprzeciw, na północ od niego, wyspą Contitution przeciągnięty był przez rzekę Hudson olbrzymi żelazny łańcuch, utrzymywany pływakami i kotwicami, zabezpieczony pływającą palisadą z ostrych pali. Osłaniały go ogniem swych dział reduta i kilka wzniesionych na stromych skałach silnych baterii nadbrzeżnych".
Historyczna dziś trasa obrony, w której przygotowaniu wybitną rolę odgrywał pułkownik Tadeusz Kościuszko, jest obecnie pieczołowicie utrzymywana przez amerykańskie władze. Notabene stolicą stanu jest nie miasto Nowy Jork, lecz Albeny, które troszczy się o ten zabytkowy szlak bojowy. Położony najdalej na północ, wspomniany już fort Ticonderoga posiada muzeum, w którym przechowywane są rysunki Kościuszki, armaty, a statyści paradują w historycznych żołnierskich mundurach.
Na polu bitwy pod Saratogą znajduje się obelisk poświęcony T. Kościuszce. Stanowiska armat zostały oznaczone żeliwnymi tablicami. Słupki w różnych kolorach wyznaczają poszczególne linie obrony, zgodnie z tym jak było w czasie bitwy. Wszędzie można spotkać kogoś z obsługi, tyle że... w stroju z epoki.
Dalej na południe, nad rzeką Hudson powstała ceniona w Stanach Zjednoczonych szkoła wojskowa West Point. Na jej terenie, wśród licznych zabudowań góruje pomnik Tadeusza Kościuszki.
Kiedy Stany Zjednoczone odzyskały niepodległość, do czego niewątpliwie przyczynił się Tadeusz Kościuszko, generał odpłynął z Nowego Jorku do Europy. Po krótkim pobycie w Paryżu powrócił do Ojczyzny.
Pobyt w Ameryce to jeszcze jeden element bogatego życiorysu Tadeusza Kościuszki, znanego na tamtym kontynencie z walki o niepodległość i licznych prac fortyfikacyjnych. Stany Zjednoczone usiane są jego pomnikami. Miedzy innymi w Waszyngtonie, bezpośrednio przy Białym Domu można spotkać Kościuszkę na cokole...

	Obelisk upamiętniający udział Tadeusza Kościuszki w bitwie pod Saratogą
	Fort Ticonderoga nad rzeką Hudson
Mapka orientacyjna	Pomnik Tadeusza Kościuszki w Waszyngtonie przy Białym Domu
Fot. autor