WAŻNE WYDARZENIA W PK

ENERGODOM 2002
VI Ogólnopolska Konferencja Naukowo-Techniczna
Kraków - Zakopane 14 - 16 października 2002

   Katedra Budownictwa Ogólnego i Przemysłowego Wydziału Inżynierii Lądowej, kierowana przez prof. dr. hab. Antoniego Stachowicza, była już po raz szósty organizatorem konferencji z serii ENERGODOM. Konferencja organizowana w dwuletnich odstępach ma swoje miejsce w kalendarzu krajowych imprez z zakresu fizyki budowli i budownictwa energooszczędnego. Komitet Naukowy konferencji, dokonujący kwalifikacji zgłaszanych referatów, składa się z profesorów reprezentujących m.in. Instytut Podstawowych Problemów Techniki PAN, Instytut Techniki Budowlanej, Politechnikę w Bratysławie i kilka polskich politechnik. Skład Komitetu ma istotny wpływ na rangę i ocenę poziomu konferencji.
W tym roku konferencja po raz drugi odbywała się w domu wypoczynkowym "Siwarna" w Zakopanem. Dzięki sprzyjającej pogodzie uczestnicy obrad mogli niemal przez cały czas trwania konferencji spoglądać na masyw Giewontu, trudniej natomiast było znaleźć czas na spacer po okolicy, bo program konferencji był niezwykle obfity.
Konferencja rozpoczynała się w niezwykle uroczysty sposób, dzięki obecności władz uczelni i wydziału. Swoją obecnością zaszczycił nas rozpoczynający urzędowanie JM Rektor Politechniki Krakowskiej prof. dr hab. inż. Marcin Chrzanowski w towarzystwie dwóch prorektorów, a także dziekan Wydziału Inżynierii Lądowej prof. dr hab. inż. Jacek Śliwiński.
Komitet Naukowy zaakceptował do druku w materiałach konferencyjnych aż 60 referatów, które wygłoszono podczas 8 sesji. Ich autorami byli pracownicy uczelni technicznych i instytutów badawczych z Polski, Czech, Słowacji i USA.
Tematyka referatów dotyczyła: podstaw teoretycznych i obliczeniowych, materiałów i technologii, zasad projektowania, zaopatrzenia w wodę i ciepło, wentylacji, audytingu i termomodernizacji, niekonwencjonalnych źródeł energii.
Intencją organizatorów było, aby wszystkie istotne aspekty projektowania, wznoszenia i użytkowania budownictwa energooszczędnego znalazły swoje miejsce w profilu konferencji. Oprócz zagadnień czysto technicznych dotyczących powłoki budynku, systemów instalacyjnych i źródeł energii, poruszane były problemy ekonomiczne użytkowania energii, a także aspekty zdrowotne i środowiskowe budownictwa. Przedmiotem obrad było zarówno projektowanie budynków nowych, jak też audyting energetyczny i modernizacja budynków istniejących, bowiem one właśnie stanowią o globalnym zużyciu energii w naszym kraju.
Poruszano również tematykę znacznie modyfikowanych w ostatnim czasie przepisów formalnych i norm związanych z ochroną cieplną budynków. Dość obszernie mówiono o skutkach błędów projektowych i wykonawczych, a także o poprawnych rozwiązaniach detali budynków energooszczędnych. Zaprezentowany został przez pracowników Instytutu Techniki Budowlanej w Warszawie europejski program komputerowy EUROKOBRA do obliczania mostków termicznych. Przebieg konferencji i seminarium wzbogaciły również prezentacje firm sponsorujących.
Zorganizowanie konferencji, wydanie materiałów konferencyjnych, liczących 550 stron, zapewnienie przyzwoitych warunków mieszkaniowych było możliwe dzięki pomocy stale związanych z tą konferencją i uczelnią firm sponsorujących: TERMO-ORGANIKI - producenta styropianu i FAKRO - producenta okien dachowych. Natomiast po raz pierwszy do tego grona dołączyła firma HENWAL, zajmująca się dystrybucją folii budowlanych.

Dobrą atmosferę konferencji tworzyły nie tylko interesujące sesje naukowe i ożywione dyskusje kuluarowe, ale również wieczorne spotkania towarzyskie o mniej oficjalnym charakterze. Największe emocje były jednak związane z nocnym lotem balonem, należącym do firmy FAKRO. Z tej rzadkiej możliwości skorzystali niemal wszyscy uczestnicy konferencji, nie wyłączając grona profesorskiego. Zgodnie stwierdzono, że właśnie ten lot będzie najsilniej kojarzył się nam z konferencją ENERGODOM 2002.

Tomasz Kisilewicz
Fot. J. Zych

CENTRUM WYSTAWIENNICZO-TARGOWE

   List intencyjny pomiędzy Politechniką Krakowską a Małopolską Agencją Rozwoju Regionalnego podpisano w Urzędzie Marszałkowskim 18 października br. Stronę PK reprezentował prorektor prof. Kazimierz Furtak, a MARR jej prezes, Robert Romanowski. W liście czytamy: "Nowoczesne, współpracujące sieciowo centra targowe, wystawiennicze i kongresowe stanowią jeden z najważniejszych elementów infrastruktury współczesnych aglomeracji i regionów. Sygnatariusze (...), dostrzegając znaczenie inwestycji (...) oświadczają, że dołożą wszelkich starań dla sprawnego i skutecznego współdziałania w zakresie realizacji planowanego projektu, m.in. poprzez wniesienie określonych wartości materialnych oraz intelektualnych. Otwartość formuły polegać będzie na możliwości uczestniczenia w projekcie partnerów publicznych oraz prywatnych".
Małopolskie Centrum Wystawienniczo-Targowo-
-Kongresowe ma powstać na terenach PK w Czyżynach, na powierzchni ok. 25 ha. Według projektu centrum będzie się składać z wielofunkcyjnej sali kongresowej na 1800 miejsc, sześciu hal targowych (w pierwszym etapie ma powstać hala o pow. 10 tys. m2), hotelu oraz dużego parkingu. Koszt inwestycji szacuje się na 47 mln zł. Finansowana ma być ona ze środków MARR oraz z pozyskanych z Unii Europejskiej; jej ukończenie przewidziane jest w 2004 r. (eb)

PROBLEMY REKONSTRUKCJI
WYPADKÓW DROGOWYCH

   18 października br. w ramach VIII Międzynarodowej Konferencji "Problemy rekonstrukcji wypadków drogowych", organizowanej przez Instytut Ekspertyz Sądowych im. Prof. Jana Sehna w Krakowie, na terenie sąsiadującego z Wydziałem Mechanicznym PK Muzeum Lotnictwa zostały przeprowadzone próby zderzeniowe samochodów. Współorganizatorem eksperymentu był Zakład Inżynierii Produkcji i Bezpieczeństwa Pojazdów Samochodowych Instytutu Pojazdów Samochodowych i Silników Spalinowych PK. Celem prób było wyznaczenie parametrów niezbędnych do rekonstruowania zderzeń samochodów z małymi prędkościami (V<35 km/godz.). Zaprojektowano i wykonano przenośne urządzenia do rozpędzania i prowadzenia samochodów, a pojazdy wyposażono w odpowiednie tory pomiarowe rejestrujące dane. Wyniki mogą być wykorzystane przez biegłych sądowych w techniczno-kryminalistycznych rekonstrukcjach wypadków drogowych.

Witold Jordan

KONKURENCYJNOŚĆ MIAST I REGIONÓW

   W dniach 18 i 19 października br. na Politechnice Krakowskiej odbywała się XII Międzynarodowa Konferencja Naukowa pt. "Konkurencyjność miast i regionów jako problem planowania przestrzennego w perspektywie integracji z Unią Europejską" - w ramach cyklu "Kierunki i potrzeby przekształceń miast i regionów w aspekcie równoważenia rozwoju oraz integracji z Unią Europejską". Coroczne międzynarodowe spotkania naukowe organizowane są przez Instytut Projektowania Miast i Regionów Wydziału Architektury PK; w tym roku wraz z Sekcją Urbanistyczną Komitetu Architektury i Urbanistyki PAN - Sekcją Planowania Przestrzennego Komisji Urbanistyki i Architektury krakowskiego oddziału PAN oraz Towarzystwa Urbanistów Polskich. Patronat honorowy sprawowali: Ministerstwo Infrastruktury oraz Marszałek Województwa Małopolskiego. Konferencja ta zainaugurowała wiele wydarzeń i imprez programowych związanych z Kongresem Urbanistów Polskich, który odbędzie się w roku 2003, kiedy minie osiemdziesiąt lat istnienia Towarzystwa.
W obradach uczestniczyło prawie 100 osób reprezentujących m.in. wszystkie Wydziały Architektury polskich uczelni technicznych oraz inne uczelnie i placówki naukowo-badawcze. Liczną grupę stanowili architekci urbaniści z wielu ośrodków w kraju, głównie reprezentujących biura planistyczne oraz samorządy terytorialne, W konferencji brali udział również goście zagraniczni. Oprócz stale współpracujących z Instytutem przedstawicieli Slovenckiej Technickej Univerzity z Bratysławy oraz pracowników naukowych z Politechniki Lwowskiej byli także naukowcy i praktycy - architekt dr Peter Brenner z Niemiec oraz prof. Dirk Hansen z Anglii.
Problem konkurencyjności miast i regionów to problem planowania przestrzennego, a także ustaleń praktycznych. W warunkach zaostrzonej konkurencji rynkowej szczególnego znaczenia nabiera problem jakości i atrakcyjności przestrzeni polskich miast i regionów. W czasie konferencji poszukiwano odpowiedzi na następujące pytania:
- Jak aktualne uwarunkowania przestrzenne rozwoju naszych miast i regionów wpływają na poziom konkurencyjności i które czynniki odgrywają tu szczególna rolę?
- W jaki sposób kryterium konkurencyjności przestrzeni przekłada się na zasady polityki przestrzennej i warsztat planowania przestrzennego oraz projektowania urbanistycznego?
- Jakie zmiany należy wprowadzić do praktyki planowania przestrzennego, aby zwiększyć lub wzmocnić rolę wartości środowiska przyrodniczego i kulturowego jako czynnika konkurencyjności?
- Jakie wnioski wynikają stąd dla dalszych badań naukowych w tym zakresie oraz kształcenia architektów urbanistów?
Konferencję otworzył, witając gości oraz prezentując jej problematykę, prof. zw. dr hab. inż. arch. Tadeusz Bartkowicz - dyrektor Instytutu Projektowania Miast i Regionów, przewodniczący Sekcji Urbanistyki KAiU PAN, przewodniczący Sekcji Planowania Przestrzennego KAiU PAN Oddział w Krakowie. Wśród wystąpień honorowych gości znalazły się wypowiedzi dyrektor Departamentu Ładu Przestrzennego Ministerstwa Infrastruktury mgr inż. arch. Elżbiety Szelińskiej, dziekana Wydziału Architektury prof. dr. hab. inż. arch. Wacława Serugi oraz przewodniczącego Towarzystwa Urbanistów Polskich mgr. inż. arch. Janusza Korzenia.
Referaty główne wygłosili profesorowie: Barbara Bartkowicz "Różnorodność walorów jako podstawa wzmocnienia konkurencyjności polskiej przestrzeni w aspekcie integracji z Unią Europejską" oraz prof. zw. dr hab. Tadeusz Markowski przewodniczący Komitetu Zagospodarowania Przestrzennego Kraju, który przedstawił swój pogląd, jako ekonomista, na "Konkurencyjną przestrzeń, konkurencyjne miasto, prokonkurencyjne zarządzanie". W pierwszej grupie wypowiedzi znalazł się także interesujący referat Dirka Hansena z Plymouth "Wspólne miasto albo więcej rozsądku w architekturze i urbanistyce", jak również referaty Zbigniewa Makieły "Konkurencyjność miast Polski południowo-wschodniej w świetle zagospodarowania infrastruktury techniczno-ekonomicznej", Elżbiety Węcławowicz-Bilskiej "Uwarunkowania regionów a możliwości wzrostu ich konkurencji" i Zbigniewa Zuziaka, który przedstawił potrzebę podjęcia międzynarodowych badań nad "Projektami dla miasta konkurencyjnego".
Poruszane w 49 referatach i komunikatach problemy związane były z próbą definiowania pojęć podstawowych tj. konkurencyjność i atrakcyjność przestrzeni, zasoby i jej walory, tożsamość miejsca, ład przestrzenny i marketing terytorialny; możliwościami zwiększania konkurencyjności polskiej przestrzeni w świetle obecnej praktyki planowania przestrzennego; czynnikami i funkcjami mogącymi stanowić podstawę konkurencyjności miast i regionów jak np. tożsamość kulturowa, uwarunkowania przyrodnicze, jakość urbanistyki i architektury, atrakcyjność przestrzeni publicznych w mieście, funkcje biurowe i wystawiennicze i inne. Zwracano uwagę na stymulującą rolę opracowań planistycznych, a także wynikające z uwarunkowań prawnych ograniczenia i niedogodności w kreowaniu konkurencyjnych projektów i opracowań planistycznych. Przedstawiono przykłady konkretnych zrealizowanych rozwiązań, które w przyszłości pozwolą podnieść konkurencyjność wybranych obszarów i regionów. W czasie dyskusji zwrócono uwagę na to, że państwo przykłada zbyt małą wagę w dokumentach rządowych do problematyki planowania przestrzennego, podkreślono szczególną odpowiedzialność państwa i województwa samorządowego za kształt przestrzeni regionów w zakresie kreowania wizji rozwoju, formułowania zadań publicznych, koordynacji polityk, pozyskiwania funduszy i innych, a także konieczności tworzenia warunków prawnych i organizacyjnych do współpracy (w miejsce konkurencji) pomiędzy niektórymi ośrodkami, a zwłaszcza metropoliami (jak np. Kraków - Katowice, Gdańsk - Gdynia, Łódź - Warszawa) czy "miastami - bramami" (Poznań, Szczecin, Wrocław) i podjęcia w międzynarodowym zespole prac badawczych dotyczących "miasta konkurencyjnego". Skupiono się na istotnych problemach merytorycznego dialogu pomiędzy architektami urbanistami a przedstawicielami nauk ekonomicznych oraz profesjonalistami z zakresu zarządzania i administracji publicznej.
Przygotowanie konferencji oraz opublikowanie jej wyników było możliwe dzięki wsparciu KBN oraz instytucjonalnej i finansowej pomocy ze strony Urzędu Marszałkowskiego Województwa Małopolskiego i Ministerstwa Infrastruktury, a zwłaszcza dzięki pomocy mgr inż. arch. Elżbiety Szelińskiej, dyrektora Departamentu Ładu Przestrzennego.
Pokłosiem konferencji będzie książka, adresowana zarówno do środowisk naukowych, praktyków zajmujących się tworzeniem projektów planów zagospodarowania przestrzennego i projektów urbanistycznych, jak i do przedstawicieli administracji publicznej i samorządowej, a także do polityków i społeczników uczestniczących w procesie sterowania zmianami w zagospodarowaniu przestrzennym.

Elżbieta Węcławowicz-Bilska
Fot. J. Zych

SEMTRAK 2002

   Wydział Inżynierii Elektrycznej i Komputerowej Politechniki Krakowskiej przy współpracy Krakowskiego Oddziału Stowarzyszenia Elektryków Polskich zorganizował w dniach 24 - 26 października br. X Jubileuszową Ogólnopolską Konferencję Naukową z zakresu Trakcji Elektrycznej SEMTRAK 2002 połączoną z II Szkołą Kompatybilności Elektromagnetycznej w Transporcie.
Konferencje Semtrak stanowią forum dla spotkań i wymiany poglądów przedstawicieli uczelni, przedsiębiorstw transportowych i firm związanych z dostawcami sprzętu i usług dla trakcji elektrycznej. W ostatnim okresie można zaobserwować tendencje do poszerzania obszaru tematycznego konferencji o zagadnienia inżynierii elektrycznej w transporcie nie tylko szynowym.
Jubileuszowy charakter tej konferencji wynikał z faktu, że pierwsza taka konferencja odbyła się 25 lat temu; wtedy to zrodziła się nazwa "Semtrak" jako połączenie pierwszych sylab słów: "seminarium" i "trakcja". Jej animatorem był doc. dr inż. Marian Pieczarka, dyrektor ówczesnego Instytutu Elektrotechniki i Elektroniki. Dopiero jednak od V Konferencji, a było to 1992 roku, udaje się, mimo trudności, utrzymać dwuletni jej cykl. Od dziesięciu już lat podstawowy skład Komitetu Organizacyjnego stanowią pracownicy Zakładu Trakcji i Sterowania Ruchem Instytutu Elektromechanicznych Przemian Energii.
Rangę niniejszej konferencji pokreślił Komitet Honorowy w składzie:
- prof. dr hab. inż. Marek Bartosik - sekretarz stanu w Komitecie Badań Naukowych,
- prof. dr hab. inż. Kazimierz Flaga - JM Rektor Politechniki Krakowskiej im. Tadeusza Kościuszki,
- dr inż. Mirosław Antonowicz - dyrektor ds. rozwoju w PKP CARGO SA,
- mgr inż. Andrzej Wach - prezes Zarządu Energetyka Sp. z o.o.,
- dr inż. Radosław Żołnierzak - dyrektor ds. rozwoju w PKP SA.
W skład Komitetu Naukowego konferencji wchodziło siedemnastu profesorów reprezentujących uczelnie i jednostki naukowo-badawcze krajowe (Politechnika Gdańska, Krakowska, Lubelska, Łódzka, Poznańska, Radomska, Śląska, Warszawska, CNTK Warszawa i Instytut Elektrotechniki Warszawa) i zagraniczne (Bombardier Transportation Zurich, Szwajcaria i WNIŻT Moskwa, Rosja). Przewodził Komitetowi Naukowemu dr hab. inż. Adam St. Jagiełło, prof. PK, dziekan Wydziału Inżynierii Elektrycznej i Komputerowej PK. Przewodniczącym Komitetu Organizacyjnego był dr inż. Waldemar Zając, a sekretarzem dr inż. Janusz Prusak.
W Konferencji wzięło udział 168 osób, wygłoszono łącznie 84 referaty w ramach sesji plenarnej i sześciu sekcji problemowych, tj.:
- zasilanie i podstacje trakcji elektrycznej,
- napędy i energoelektronika w trakcji elektrycznej,
- eksploatacja taboru i urządzeń trakcji elektrycznej,
- bezpieczeństwo i prądy błądzące,
- nowoczesne układy sterowania ruchem i systemami trakcji,
- kompatybilność elektromagnetyczna w transporcie szynowym.
Należy podkreślić, że w sesji plenarnej zostały przedstawione przez referentów z kraju i zagranicy (RFN, Szwajcaria, Rosja) najnowsze tendencje rozwoju techniki i organizacji w obszarze trakcji elektrycznej. Natomiast w sesjach problemowych omawiano wyniki badań w zakresie analizy, syntezy układów trakcyjnych oraz rozwiązań automatyki i sterowania zespołami trakcyjnymi, a także zagrożeń wynikających z rozwoju systemów trakcyjnych. Szczególnym zainteresowaniem cieszył się przedstawiony przez zespół kierowany przez prof. dr. hab. inż. Marka Bartosika z Politechniki Łódzkiej, prototyp ultraszybkiego próżniowego wyłącznika ograniczającego typu DCN.
Na podkreślenie zasługuje fakt, że obradom przysłuchiwała się grupa studentów z Politechniki Śląskiej i Krakowskiej ze specjalności inżynieria elektryczna w transporcie. Należy z przyjemnością zauważyć, że udział studentów miał charakter dobrowolny i wynikał z zainteresowania tematyką referatów i możliwością nawiązania kontaktów z przedstawicielami firm transportowych i pracujących dla trakcji elektrycznej.
Konferencje z cyklu SEMTRAK można uznać za sukces naukowy i organizacyjny. Dowodem na to jest ich rosnąca popularność, co wyraża się wzrastającą liczbą uczestników i zgłaszanych referatów. Wzrasta również udział firm i przedsiębiorstw związanych z transportem szynowym. Konferencje te mają charakter krajowy, mimo to pojawiają się na niej goście z zagranicy.

Janusz Prusak, Waldemar Zając
Fot. A. Przybylski

RIFLOP

   31 października br. w Sali Senackiej Politechniki Krakowskiej nastąpiło podpisanie listu intencyjnego w sprawie międzynarodowego projektu RIFLOP (RIVERS - FLOODS - PEOPLE) - "Rzeki - powódź - ludzie". Porozumienie podpisały trzy uczelnie: Uniwersytet Techniczny w Wiedniu, Uniwersytet Techniczny i Ekonomiczny w Budapeszcie oraz Politechnika Krakowska. List intencyjny dotyczy współpracy naukowej między tymi uczelniami we wszystkich dziedzinach badań i prac naukowych, jakie są na nich prowadzone. Ponieważ Politechnika Krakowska od lat współpracuje z Budapesztem i Wiedniem, stąd łatwo już było o następny krok - trójstronne porozumienie. Umowa o trójstronnej współpracy - zdaniem rektora PK prof. Marcina Chrzanowskiego, inicjatora tego porozumienia - powinna ułatwić i usprawnić kontakty między uczelniami, a także pomóc w rozwiązywaniu wspólnych problemów, jak choćby ochrona przed powodzią.
Ostatnie powodzie, wywołane przez Dunaj i Odrę, stały się wielkimi problemami tych krajów. Umowa przewiduje m.in. współpracę dotyczącą systemów ochrony przeciwpowodziowej w zakresie np. monitoringu i zabezpieczeń przed powodzią (wczesne ostrzeganie, możliwość przewidywania powodzi), optymalizacji metod zabezpieczenia przed skutkami powodzi, ich minimalizację oraz usuwanie skutków i rekultywację zniszczeń powodziowych.
Sygnatariusze porozumienia mają nadzieję, że - przynajmniej w tej dziedzinie - w przyszłości dołączą do nich sąsiednie kraje i zostanie wypracowany wspólny model walki z tym zagrożeniem.
O randze i znaczeniu podpisanego porozumienia świadczą dwudniowe rozmowy i dyskusje poprzedzające oraz udział osób podpisujących: rektor Peter Skalicky i prorektor Hans Kaiser z TU w Wiedniu, rektor Ákos Detreköi i prorektor Károly Molnar z TUBE w Budapeszcie oraz rektor Marcin Chrzanowski i prorektor Józef Gawlik z PK, a porozumienie zostało podpisane w obecności konsula Austrii. (eb)

Fot. J. Zych

POLYS

   W sali konferencyjnej "Kotłownia" 4 listopada br. odbyło się pierwsze, robocze seminarium POLYS. Jest to kryptonim projektu realizowanego w ramach inicjatywy europejskiej EUREKA: "Wzmocniona konstrukcja nawierzchni ze zmodyfikowanymi podkładami stalowymi typu Y". Celem tego projektu są wszechstronne badania konstrukcji nawierzchni z nietypowymi podkładami oraz opracowanie nowej wersji podkładu z przeznaczeniem do zastosowania na liniach o intensywnych obciążeniach i dużych prędkościach pociągów (powyżej 200 km/h).
Podczas seminarium przedstawiono dotychczasowe rezultaty prac teoretycznych prowadzonych przez PK oraz omówiono harmonogram przyszłych prac aż do zakończenia projektu, czyli do grudnia 2003 r. Koordynatorem projektu jest Politechnika Krakowska, a jej podstawowymi partnerami są: ThyssenKrupp AG, Centrum Naukowo-Techniczne Kolejnictwa w Warszawie oraz Instytut Podstawowych Problemów Techniki.

Włodzimierz Czyczuła

SZTUKA OGRODOWA I DENDROLOGIA HISTORYCZNA

   7 listopada br. odbyła się na terenie naszej uczelni, w sali konferencyjnej "Kotłownia", IX Ogólnopolska Konferencja z cyklu "Sztuka ogrodowa i dendrologia historyczna" zatytułowana "W poszukiwaniu nowego stylu ogrodowego (ogrody drugiej połowy XX i początków XXI wieku)"
Konferencja została przygotowana przez Zakład Sztuki Ogrodowej i Terenów Zieleni Instytutu Architektury Krajobrazu, w tym Zespół Dendrologii prowadzony przez prof. dr. hab. inż. Marka Siewnika, a także Sekcję Sztuki i Architektury Ogrodowej KUiA Oddział PAN w Krakowie. Jej pomysłodawcą oraz jej głównym organizatorem była prof. dr hab. inż. arch. Anna Mitkowska, kierownik
ZSOiTZ IAK.
Wypełniona uczestnikami sala, obecność ekipy telewizji oraz prasy świadczyły o dużym zainteresowaniu problematyką spotkania.
Z przyjemnością należy podkreślić, że oprócz naukowców i praktyków liczną grupę słuchaczy stanowili studenci kierunków architektura krajobrazu, zarówno z Wydziału Architektury Politechniki Krakowskiej, jak i z warszawskiej Szkoły Głównej Gospodarstwa Wiejskiego oraz wrocławskiej Akademii Rolniczej.
W wygłaszanych referatach podjęto dyskusję dotyczącą kształtowania się najnowszych tendencji projektowych we współczesnej sztuce ogrodowej. Zmieniające się zapotrzebowanie społeczne oraz nowe zadania stawiane ogrodom, parkom i terenom zieleni wymuszają konieczność wypracowania nowych zasad komponowania i zakładania ogrodów w ich warstwie funkcjonalnej, treściowej oraz kompozycyjnej, zasad stanowiących świadectwo i zapis współczesnych postaw społecznych i prądów filozoficzno-ideowych, kształtowanych na miarę najlepszych potencjalnych możliwości twórczych naszej epoki.
Wypowiedzi autorów referatów dotyczyły najnowszych realizacji, projektów studialnych, teoretycznych, konkursowych ogrodów, jak i spontanicznie powstających prywatnych założeń, tworzonych w ostatnich latach na terenie naszego kraju, a także światowych przykładów profesjonalnego traktowania obiektów ogrodowych, ich przeznaczenia funkcjonalnego, sposobów udostępniania oraz zapisanych w nich znaczeń treściowych i symbolicznych tak istotnych dla sztuki ogrodowej.
Przedstawione referaty ukazały wielowątkowość i złożoność współczesnej sztuki ogrodowej, po raz kolejny udowadniając, że zasługuje ona w jak najszerszym zakresie na kontynuację badań i studiów nad jej rozwojem.

Katarzyna Fabijanowska
Fot. A. Zachariasz

GOŚCIE Z UKRAINY

   14 listopada br. na Politechnice Krakowskiej gościli rektor Mykola Skyba, prorektor Mykola Yokhna oraz pełnomocnik rektora Yuriy Szalapko z Technologicznego Uniwersytetu Podillya w Chmielnickim na Ukrainie. Podejmowani byli przez prorektorów Aleksandra Böhma i Józefa Gawlika oraz dziekana Wydziału Mechanicznego Stanisława Michałowskiego. Była to ich pierwsza wizyta na naszej uczelni, zakończona podpisaniem listu intencyjnego o współpracy. Obejmować ma ona m.in. wymianę doświadczeń, prowadzenie wspólnych przedsięwzięć, np. projektów naukowych, konferencji, wspólnych wydawnictw. Dotyczyć ma także wymiany kulturalnej, służącej poznaniu obu krajów, jak również organizacji wspólnych imprez, np. sportowych.
Uczelnia w Chmielnickim to uczelnia średniej wielkości, kształcąca 11 tys. studentów, w tym 1700 na Wydziale Mechanicznym (Wydział Mechaniczny PK to wydział, którym goście na poziomie początkowej współpracy są najbardziej zainteresowani). Podczas rozmów przed podpisaniem porozumienia poruszano wiele tematów, którymi goście byli zainteresowani. Proponowali rozszerzenie w przyszłości umowy o wymianę studentów, doktorantów, mówili o możliwości wspólnych prac doktorskich w zakresie mechaniki, o stażach naukowych. Padła także propozycja zorganizowania w przyszłości ukraińsko-polskiej konferencji wielotematycznej z udziałem różnych uczelni z Polski.
Goście interesowali się też systemem studiów w Polsce. Żywo zainteresował ich system modułowo-punktowy, całkowicie u nich nieznany, bowiem ich obowiązują jedynie "ministerialne standardy" - odpowiednik naszego minimum programowego.
Przy rozmowie o strukturach obu uczelni padło pytanie - co znaczy Wydział Inżynierii Ludowej? Po chwili konsternacji wyjaśniono gościom, że chodzi o Wydział Inżynierii, ale nie Ludowej tylko Lądowej. Wzbudziło to ogólną wesołość, po czym rozmowy potoczyły się dalej.
Rektor Mykola Skyba poruszył także wątek polski. Na tym terenie Ukrainy znajduje się wielu Polaków, którzy są zainteresowani współpracą i kontaktami z Polską. Wprawdzie są już polskie szkoły, ale istnieje duże zainteresowanie studiami w języku polskim, a jest to problem, którego sami nie rozwiążą. Na uczelni mają wprawdzie 5 katedr języków obcych, ale nie ma katedry języka polskiego i tu bardzo liczą na pomoc, choćby na początek w wymianie wykładowców.
Chęć i wola współpracy, wyrażana i deklarowana przez obie strony, zaowocowała decyzją powołania na obu uczelniach pełnomocników, których czeka ogrom pracy... (eb)

Fot. J. Zych

PROJEKTOWANIE ARCHITEKTURY A TEORIA

   W dniach 15 - 16 listopada br. odbyła się Międzynarodowa Konferencja Naukowa Instytutu Projektowania Architektonicznego Wydziału Architektury Politechniki Krakowskiej pod hasłem "Definiowanie przestrzeni architektonicznej", tegoroczna dyskusja dotyczyła tematu "Projektowanie architektury a teoria". Konferencja odbywa się pod patronatem dziekana Wydziału Architektury PK, prof. zw. dr. hab. inż. arch. Wacława Serugi. Prof. dr hab. inż. arch. Dariusz Kozłowski z PK przewodniczył Radzie Programowej, która składała się z profesorów, wybitnych osobistości akademickiego świata architektury z uczelni krajowych i zagranicznych. Są to: Wojciech Buliński, Andrzej Kadłuczka, Maria Misiągiewicz, Wacław Seruga (Politechnika Krakowska), Konrad Kucza-Kuczyński, Ewa Kuryłowicz (Politechnika Warszawska), Andrzej Niezabitowski (Politechnika Śląska), Luciano Semerani (Istituto Universitario di Architettura di Venezia), Juan Luis Trillo de Leyva (Escuela Tecnica Superior de Arquitectura, Sevilla).
Zgłoszone referaty, recenzowane przez Radę programową, można odnaleźć w wydawnictwie, które nosi tytuł konferencji: "2002 - Definiowanie przestrzeni architektonicznej - Projektowanie architektury a teoria". W konferencji uczestniczyli profesorowie i naukowcy z uczelni architektonicznych Polski: z Białegostoku, Gliwic, Gdańska, Krakowa, Łodzi, Poznania, Szczecina i Warszawy, a także profesorowie z zagranicznych szkół architektonicznych: z Berlina, Newcastle, Sewilli, Las Palmas, Wenecji. Na spotkanie przybyli dziekani Wydziałów Architektury z Politechniki Warszawskiej, Śląskiej i Białostockiej. Jak zazwyczaj, konferencji towarzyszy wystawa. Prezentowane były prace graficzne - postery prof. Konrada Kuczy-Kuczyńskiego z Politechniki Warszawskiej.
Obrady odbywały się w formie dyskusji poprzedzonej referatami wprowadzającymi, wygłosili je prof. prof. Raimund Fein, Juan Manuel Palerm Salazar, Juan Luis Trillo de Leyva. Pozwoliło to na zabranie głosu większej liczbie uczestników, a także wpłynęło na pozytywną, ożywioną atmosferę obrad. Wypowiedzi na temat definiowania przestrzeni architektonicznej - teorii i praktyki architektonicznej - dotyczyły trzech grup problemowych: "o teorii", "teorie", i "teorie i architektura". Obrady trwały dwa dni i odbywały się w trzech sesjach, pod kierunkiem moderatorów, którymi byli: prof. prof. Dariusz Kozłowski, Andrzej Kadłuczka i Konrad Kucza-Kuczyński.
Konferencja potwierdziła przekonanie, że powstanie formy architektonicznej poprzedza teoria; wtedy jawi się ona jako logiczny powód istnienia architektury. Teoria architektoniczna służy także uzasadnianiu, wyjaśnianiu i nakłanianiu odbiorcy dzieła do zaakceptowania kształtu rzeczy narysowanej lub już zbudowanej. Znamy teorie wielkie - i teorie małe. Wiele z nich wspiera się na dziedzinach humanistycznych. Ważne są także teorie tworzone na chwilę, na użytek jednego dzieła architektonicznego; jest teza, że interesujące są jedynie teorie twórców. Są to teorie-teksty. Bywają także teorie rysowane, jak ta pokazywana na wystawie konferencyjnej. Dziś nie ma jednej ogólnie akceptowanej teorii architektury; nie ma także jednej architektury, która zyskałaby akceptację wszystkich, lecz współczesność kształtów architektury jest rozpoznawalna - jest to cecha sytuacji kulturowej świata zachodniego.
Architektura jednak potrzebuje teorii. Twórcy może to zapewnić pracę w spokoju, a odbiorcom przynieść możliwość zrozumienia jego intencji. Tak też było w przeszłości. Natomiast w dzisiejszych teoriach architektonicznych nie widać poszukiwania ważnych ongiś kategorii: piękna, wzniosłości czy wzruszenia; poszukujemy raczej harmonii, innym razem porządku. A jeśli po latach teorie zbledną lub odejdą w niebyt i rzecz zbudowana lub narysowana pozostanie w osamotnieniu - kształt architektury będzie musiał bronić się sam. Podobnie jak ta architektura, która obywa się bez teorii. Takie wnioski przyniosła dyskusja.
Z roku na rok konferencja zyskuje znaczenie w środowiskach naukowych, zarówno ze względu na rangę uczestników, jak i znaczenie poruszanych zagadnień. Staje się także forum nieformalnych spotkań i wymiany myśli architektów-twórców. Konferencja nie mogłaby się odbyć bez dotacji KBN i ofiarności sponsorów, lecz nade wszystko bez wielkiego zaangażowania, ogromu pracy i poświęcenia, które włożyli adiunkci i asystenci IPA: Janusz Barnaś, Piotr Gajewski, Marcin Galas, Krzysztof Jasiński, Magdalena Kozień, Anna Mielnik, Maria Ponikiewska, Paweł Żuk, Maciej Motak, Bogusław Podhalański i Marta Urbańska, szczególną opieką otoczyli gości zagranicznych. W tym miejscu pisząca te słowa - dyrektor IPA - pragnie podziękować temu zespołowi, z którym miała zaszczyt i przyjemność współpracować oraz powołać do życia i realizować krakowskie spotkania w ramach cyklu "Definiowanie przestrzeni architektonicznej".

Maria Misiągiewicz
Fot. J. Zych

ROZPOCZĄŁ SIĘ JUŻ 6. PROGRAM RAMOWY BADAŃ, ROZWOJU TECHNICZNEGO I PREZENTACJI
UNII EUROPEJSKIEJ DLA MAŁOPOLSKI

   18 listopada br. w sali Kongresowej Akademii Rolniczej w Krakowie odbyła się Regionalna Konferencja inaugurująca 6. Program Ramowy Unii Europejskiej. Organizatorem konferencji był Regionalny Punkt Kontaktowy działający przy Centrum Transferu Technologii Politechniki Krakowskiej. Wśród zaproszonych gości był m.in. przedstawiciel Ministerstwa Badań Unii Europejskiej Peter Haertwich oraz przedstawiciel holenderskiego Punktu Kontaktowego Matthijs Soede.
Konferencja skierowana była do osób prowadzących badania naukowe, jak i do firm zainteresowanych udziałem w innowacyjnych projektach naukowo-technicznych, a jej celem było przybliżenie naukowcom i przedstawicielom firm tematyki i zasad udziału w 6. Programie Ramowym (PR). Spotkanie poprowadzone zostało przez ekspertów z Unii Europejskiej, Krajowego Punktu Kontaktowego i Regionalnego Punktu Kontaktowego. Prelegenci wyjaśniali uczestnikom wszystkie aspekty związane z udziałem w projektach 6. PR (rodzaje projektów, wysokość dofinansowania, zasady przygotowania i zarządzania projektami). Przedstawiono także pierwsze konkursy w 6. PR oraz kwestie finansowo-prawne nowych Projektów Zintegrowanych i Sieci Doskonałości.
Programy Ramowe są realizowane już od 1984 r. i stanowią główne narzędzie Unii Europejskiej finansowania badań i rozwoju technicznego w Europie. Celem 6. PR jest działanie na rzecz powstania tzw. Europejskiej Przestrzeni Badawczej" (ERA). ERA jest wizją europejskiej nauki w przyszłości, nowej jakości współpracy dla utworzenia wspólnego, skoordynowanego potencjału badawczego Europy. ERA ma umożliwić Europie podejmowanie wyzwań, jakie stawia światowa konkurencja. Polska będzie uczestniczyć w 6. PR dokładnie na takich samych zasadach jak kraje członkowskie UE. Budżet 6. PR będzie wynosił 17,5 mld euro, co stanowi blisko 4 proc. całego budżetu UE (2001) oraz 5,4 proc. całości wydatków ponoszonych w Europie na tzw. badania cywilne. Blisko 2 mld euro zarezerwowano na udział małych i średnich przedsiębiorstw, a ponad 1.5 mld euro przeznaczono na wszelkiego rodzaju stypendia i międzynarodową wymianę osobową naukowców i specjalistów.
O uczestnictwo w projekcie, a także o dofinansowanie z UE może się starać każda jednostka posiadająca osobowość fizyczną lub prawną ustanowiona zgodnie z prawem krajowym, międzynarodowym lub unijnym. W praktyce oznacza to, że uczelnie, jednostki naukowo-badawcze, małe i średnie przedsiębiorstwa i duże firmy są w takim samym stopniu uprawnione do otrzymania dofinansowania.
Osoby zainteresowane udziałem w projektach 6. PR zachęcamy do kontaktu z Regionalnym Punktem Kontaktowym 6. PR przy Centrum Transferu Technologii PK

Magdalena Kliś, Mirosława Rączka
Fot. A. Kubik

NAGRODA IM. GERARDA CIOŁKA

Podczas walnego zjazdu delegatów Stowarzyszenia Konserwatorów Zabytków, odbywającego się 22 listopada br. w Radziejowicach, prorektor PK prof. Aleksander Böhm odebrał jedną z dwóch nagród im. Gerarda Ciołka,

przyznawaną przez Stowarzyszenie "za wieloletnią działalność na rzecz ochrony i kształtowania architektury krajobrazu". Prof. Aleksander Böhm ma w swym dorobku ponad 200 monografii, publikacji i prac naukowo-badawczych z zakresu architektury krajobrazu. Jest też twórcą i organizatorem nowego kierunku studiów na PK architektura krajobrazu.
Profesor Böhm powiedział: Byłem uczniem i wychowankiem Profesora Ciołka. Czuję się zaszczycony, że Stowarzyszenie Konserwatorów Zabytków uhonorowało mnie nagrodą Jego imienia. (eb)

Fot. J. Zych

PROMOCJE DOKTORSKIE

   Druga w tym roku, ale pierwsza w nowym roku akademickim uroczysta promocja doktorów habilitowanych i doktorów odbyła się 22 listopada br. w Sali Senackiej PK. Odbywała się ona w obecności rektora i prorektorów oraz dziekanów zainteresowanych wydziałów, a także promotorów doktorantów. Uroczystość otworzył i powitał zebranych rektor prof. Marcin Chrzanowski, a prowadził ją prorektor prof. Józef Gawlik.
Dyplomy doktorów habilitowanych otrzymali:
- dr hab. inż. Krzysztof STYPUŁA (WIL),
- dr hab. inż. Jacek Andrzej SCHNOTALE (WIŚ),
- dr hab. inż. Jan ŁUCZKO (WM),
- dr hab. inż. Bogdan Ryszard WĘGLOWSKI (WM),
- dr hab. inż. Jerzy Andrzej SŁADEK (WM).

Dyplomy doktorskie odebrali:
- dr inż. arch. Jadwiga ŚRODULSKA-WIELGUS (WA),
- dr inż. arch. Tomasz KAPECKI (WA),
- dr inż. Maciej URBAN (WIL),
- dr inż. Małgorzata PARYŁO (WIiTCh),
- dr inż. Katarzyna MITKA (WIiTCh),
- dr inż. Dariusz GÓRA (WIiTCh),
- dr inż. Bernard TWARÓG (WIŚ),
- dr inż. Jarosław MÜLLER (WIŚ),
- dr inż. Anna SZUL (WIŚ),
- dr inż. Barbara TCHÓRZEWSKA-CIEŚLAK (WIŚ),
- dr inż. Bożena BABIARZ (WIŚ),
- dr inż. Kazimierz PISZCZEK (WIŚ),
- dr inż. Wioletta TOMASZEWSKA-GÓRECKA (WM),
- dr inż. Stanisław KRENICH (WM),
- dr inż. Szymon KUZIO (WM),
- dr inż. Władysław GURBA (WM),
- dr inż. Stanisław JURGA (WM),
- dr inż. Zbigniew LATAŁA (WM),
- dr inż. Jan UNARSKI (WM),
- dr inż. Marek NYKIEL (WM).

Po wręczeniu dyplomów rektor prof. Marcin Chrzanowski wygłosił krótki, jak sam nazwał, "miniwykład w czasoprzestrzeni" o tym CO DALEJ? - jakie możliwości?, który zakończył stwierdzeniem, "że wprawdzie podstawą kariery naukowej jest trzymanie się pewnej tematyki, ale ważne też jest, aby próbować innego spojrzenia na naszą tematykę". (eb)

Fot. J. Zych

HYDRAULICZNE NAPĘDY

   27 listopada br. na Wydziale Mechanicznym Politechniki Krakowskiej odbyło się I seminarium z cyklu: "Zastosowanie hydraulicznych napędów wodnych w maszynach i urządzeniach", którego organizatorem był Instytut Maszyn Roboczych WM przy współudziale firmy Sauer-Danfoss - Polska. Seminarium, które otworzył dziekan Wydziału Mechanicznego PK, prof. Stanisław Michałowski, było również okazją do podsumowania prac naukowo-badawczych prowadzonych w Instytucie w ramach projektu nr Nr 8 T 07C 052 20 KBN. W seminarium udział wzięli przedstawiciele zainteresowanych firm, instytutów i ośrodków badawczych, uczelni oraz studenci. Wygłoszono na nim 4 referaty tematyczne, poruszające m.in. aspekty ekologiczne zastosowania hydrauliki wodnej w urządzeniach przemysłowych, zagadnienia projektowe, montażowe i eksploatacyjne siłowej hydrauliki wodnej. Omówiono przykłady zastosowań hydrauliki wodnej w różnych branżach przemysłu oraz program produkcji elementów hydrauliki wodnej firmy Danfoss - Nessie, Dania.
Ponadto w Zakładzie Napędów i Automatyzacji Maszyn Roboczych odbyła się prezentacja pierwszego budowanego w Polsce laboratorium siłowej wysokociśnieniowej hydrauliki wodnej poparta wynikami badań doświadczalnych wodnego układu napędu i sterowania, wykonanego w ramach realizacji i głownie za środki z projektu badawczego, a także przy wsparciu firmy Danfoss.
Uczestnicy zgodnie podkreślali proekologiczne znaczenie stosowania wody jako cieczy roboczej w układach napędu i sterowania maszyn i urządzeń, w różnych gałęziach przemysłu od spożywczego, farmaceutycznego, przez rolnictwo, leśnictwo i gospodarkę komunalną, jak również potrzebę wprowadzenia tematyki proekologicznych wodnych układów napędowych do programów nauczania i celowość cyklicznego organizowania seminariów, konferencji lub warsztatów poświęconych tym zagadnieniom.

Andrzej Sobczyk

PROBLEMY PODZIEMNEJ KOMUNIKACJI MIEJSKIEJ
W KRAKOWIE

Coraz powszechniej stosowanym sposobem rozwiązywania problemów komunikacyjnych jest transport podziemny, szczególnie w dużych, koncentrycznie ukształtowanych miastach historycznych, gdzie rozwój naziemnych środków lokomocji jest ograniczony, a ruch samochodowy może szkodzić obiektom zabytkowym. Postęp technologiczny i obniżenie kosztów budowy tuneli spowodowały, że system komunikacji podziemnej wprowadza się nie tylko w krajach uznawanych za bogate.
W centrum Krakowa pojawiają się prawdziwe ograniczenia komunikacyjne, powstaje tu bariera komunikacyjna. Pomimo wielu analiz i prac przedprojektowych żadna z form komunikacji podziemnej - metro lub premetro - nie znalazła się dziś w planach inwestycyjnych.
Wokół krakowskiego komunikacyjnego budownictwa podziemnego, do którego należy także zaliczyć wielopoziomowe skrzyżowania drogowe, tunele drogowe i tramwajowe oraz parkingi podziemne, narosło wiele mitów i nieporozumień. Przyjmowane obecnie rozwiązania nie zawsze są optymalne i nie sprzyjają rozwojowi miejskiej komunikacji zbiorowej. Bez wątpienia Kraków potrzebuje dziś rzetelnej dyskusji o kierunkach rozwoju komunikacji. Osoby i instytucje od lat zajmujące się problemami komunikacji, nawiązując do swoich poprzednich działań, m.in. konferencji "Metro w Krakowie" z 1987 r., postanowiły zorganizować Konferencję Naukowo-Techniczną "Problemy podziemnej komunikacji miejskiej w Krakowie" Organizatorzy liczyli, że rozpocznie ona społeczną dyskusję nad sposobami rozwiązywania komunikacyjnych problemów Krakowa i wpłynie na niezbędne decyzje administracyjne.
Konferencja odbywała się na Politechnice Krakowskiej w dniach 26 - 27 listopada br. Jej organizatorami byli: Wydział Inżynierii Lądowej PK, Komisja Budownictwa Krakowskiego Oddziału Polskiej Akademii Nauk, Krakowski Oddział Polskiego Związku Inżynierów i Techników Budownictwa, Krakowski Oddział Stowarzyszenia Inżynierów i Techników Komunikacji oraz Małopolski Oddział Związku Mostowców Rzeczypospolitej Polskiej. Komitetowi Naukowemu i Organizacyjnemu Konferencji przewodniczył prof. zw. dr hab. inż. Roman Ciesielski.
Konferencję podzielono na trzy sesje tematyczne, które obejmowały:
- omówienie komunikacyjnego systemu Krakowa z uwzględnieniem możliwości wprowadzenia podziemnej komunikacji szynowej,
- przedstawienie współczesnych rozwiązań technicznych w podziemnym budownictwie komunikacyjnym,
- przedstawienie rozwiązań szczegółowych i doświadczeń na przykładzie Warszawy i innych miast europejskich.
Wygłoszone referaty, zarówno te zamówione przez organizatorów, jak i zgłoszone, miały charakter autorski i zostały opublikowane w wydawnictwie konferencyjnym.
Na Konferencji zgłoszono wiele konkretnych wniosków. Ich opracowaniem zajmuje się obecnie komisja, której przewodniczy prof. dr hab. inż. Kazimierz Furtak.
Konferencja zgromadziła ponad 100 uczestników. W dyskusji przedstawiciele władz miasta wyrazili przekonanie, że obrady zaowocują intensyfikacją prac nad rozwiązaniem istniejących problemów i odnalezieniem nowych, korzystnych dla Krakowa rozwiązań komunikacyjnych.

Stefan Niedźwieński
Fot. J. Zych

Wybrała i przygotowała do druku Elżbieta Barowa