PRACE SENATU PK

Tadeusz Sobczyk

Profesor Janusz Bronislawowicz Danilewicz
doktorem honoris causa Politechniki Krakowskiej

   30 października br. nadano Profesorowi Januszowi Bronisławowiczowi Danilewiczowi honorowy tytuł doktora honoris causa Politechniki Krakowskiej. Zgodnie z tradycją promocji dokonano na uroczystym posiedzeniu Senatu w gościnnej auli Collegium Maius Uniwersytetu Jagiellońskiego.
Profesor Janusz B. Danilewicz urodził się w 1931 r. w Wilnie, w rodzinie polskiej. Ojciec Profesora był podoficerem polskiej policji w Wilnie, matka, z domu Korsak, także była Polką. Swoje polskie korzenie Profesor podkreśla przy różnych okazjach. Podczas uroczystości nadania tytułu doktora honoris causa Profesor, dziękując władzom Politechniki Krakowskiej, powiedział, że byłby to wielki zaszczyt dla Jego nieżyjących już rodziców.
Jest absolwentem Leningradzkiego Politechnicznego Instytutu, który ukończył z wyróżnieniem w 1955 r. Stopień doktora nauk technicznych uzyskał w roku 1961 w Instytucie Elektromechaniki Rosyjskiej Akademii Nauk (RAN), a stopień doktora habilitowanego w roku 1974, pracując w Ogólnozwiązkowym Instytucie Naukowo-Badawczym Elektromaszynostrojenia w Leningradzie. W tym Instytucie, stanowiącym naukowe zaplecze Elektrosiły, sztandarowego zakładu radzieckiej energetyki, Profesor Janusz B. Danilewicz przepracował ponad 30 lat, od 1961 do 1992 r., dochodząc do stanowiska głównego konstruktora. W tym okresie w Rosji powstawały turbo- i hydrogeneratory najwyższych mocy i Profesor miał w tym duży udział. W roku 1976 otrzymał tytuł profesora, w 1987 r. został wybrany członkiem korespondentem, a w 1997 r. - członkiem rzeczywistym RAN. Jest także członkiem rzeczywistym Akademii Elektrotechniki Federacji Rosyjskiej oraz Międzynarodowej Akademii Energetyki. Od 1992 r. kieruje Instytutem Podstawowych Problemów Elektroenergetyki RAN w St. Petersburgu. Bierze także udział w pracach wielu lokalnych i centralnych ciał, działających w Rosji na rzecz elektrotechniki i energetyki.
Profesor Janusz. B. Danilewicz jest światowej klasy specjalistą w dziedzinie elektroenergetyki, w tym szczególnie generatorów najwyższych mocy. Ma na swym koncie prace, w których podejmowano i rozwiązywano po raz pierwszy w literaturze światowej problemy kluczowe dla konstrukcji dużych maszyn synchronicznych oraz turbo- i hydrogeneratorów. Należy wymienić prace oparte na badaniach procesów elektromagnetycznych w obwodach klatek tłumiących maszyn synchronicznych, strat dodatkowych w uzwojeniach oraz elementach obwodów magnetycznych maszyn, a przede wszystkim prace dotyczące kompleksowego badania zjawisk w częściach czołowych turbogeneratorów, wymagające jednoczesnej analizy pól: elektromagnetycznego, termicznego oraz naprężeń przy bardzo skomplikowanej geometrii obszaru. Inny bardzo ważnym dla Profesora zagadnieniem badawczym był wpływ anormalnych reżimów pracy na różne elementy konstrukcyjne turbo- oraz hydrogeneratorów. Wyniki tych badań znajdowały bezpośrednie zastosowanie w nowych konstrukcjach i w zasadniczy sposób przyczyniły się do zwiększenia niezawodności oraz podwyższenia mocy produkowanych turbogeneratorów. Profesor Janusz B. Danilewicz podejmował także problemy diagnostyki i monitoringu generatorów, w tym szczególnie diagnostyki wałów wirnika turbogeneratorów. Kontynuował tę działalność, tworząc rosyjskie i międzynarodowe normy dotyczące generatorów.
Profesor Janusz B. Danilewicz łączy działalność badawczą z pracą dydaktyczną. Jest etatowym pracownikiem Uniwersytetu Technicznego w St. Petersburgu. Wypromował 40 doktorów oraz 11 doktorów habilitowanych, był recenzentem w około 35 przewodach o stopnie naukowe. Prowadził wykłady z zakresu turbo- oraz hydrogeneratorów na uczelniach Rosji, Chin, a także dla studentów Wydziału Inżynierii Elektrycznej i Komputerowej Politechniki Krakowskiej.
Profesor Janusz B. Danilewicz jest badaczem ciągle poszukującym nowych wyzwań. Był głównym konstruktorem pierwszego w świecie badawczo-przemysłowego generatora kriogenicznego o mocy 20 MW, na którym przez 10 lat prowadzono prace badawcze. Ostatnio zajmuje się problemami niekonwencjonalnej energetyki, co wynika z najnowszego trendu w energetyce światowej - wspomagania energetyki konwencjonalnej przez rozproszone małe siłownie wykorzystujące lokalne pierwotne nośniki energii, w tym również odnawialnej (wiatru, wody, słońca). Tematyki tej dotyczył wykład Profesora podczas promocji w Collegium Maius: "Małe siłownie cieplne o podwyższonej sprawności".
Z Politechniką Krakowską współpracuje od roku 1993 w ramach podpisanej wieloletniej umowy bilateralnej z Instytutem Elektromechanicznych Przemian Energii. Rokrocznie wizytował ten Instytut, wspierając swoim doświadczeniem i autorytetem prace naukowe prowadzone w tej jednostce. Przyczynił się także do ukształtowania w Polsce pozytywnych opinii o nowo powstałym na Politechnice Krakowskiej Wydziale Elektrycznym. Systematycznie odbywają się wizyty pracowników obu instytucji oraz organizowane są wspólne imprezy naukowe. Profesor prowadzi uzupełniające wykłady dla studentów kierunku elektrotechnika z zakresu konstrukcji i eksploatacji generatorów (kilka razy były one połączone z praktykami w St. Petersburgu). W roku 2000 Profesor Janusz B. Danilewicz nawiązał także współpracę z Wydziałem Mechanicznym PK w zakresie źródeł odnawialnych, wykorzystujących energię wiatru. Współpraca stale się rozwija. Obecnie podjęto wspólnie, w ramach umowy pomiędzy rządami Polski i Federacji Rosyjskiej, temat "Badania i projektowanie układu generator - przekształtnik energoelektroniczny jako lokalnego źródła energii, bazującego na gazie ziemnym", a dalsze plany dotyczą siłowni o wysokiej sprawności, opartych na ogniwach paliwowych oraz nowych, energooszczędnych źródeł światła o bardzo szerokim widmie.