STUDENCI PK
Jolanta Tyszkowska
Czas studiowania - wgląd w przyszłe życie zawodowe
Nurtowało nas pytanie, jak studenci rozumieją termin "kariera zawodowa", jakie są - ich zdaniem - wyznaczniki "kariery" i czy się zmieniają. Tego problemu dotyczyły badania studentów i absolwentów uczelni przeprowadzone w latach 1999 - 2001 w Biurze Karier PK. Posłużymy się danymi z tego okresu, warto jednak dodać, że Biuro Karier co roku przeprowadza podobne badania, by zdobyć pełną wiedzę na temat prawdziwych oczekiwań studentów.
W wypowiedziach ankietowanych osób zaznaczyły się zasadnicze różnice, jeśli chodzi o oczekiwania co do dalszej drogi życiowej. Inaczej wyobrażają sobie karierę młodzi studenci, rozpoczynający życie akademickie, a inaczej absolwenci, czyli ci, którzy opuszczają mury uczelni i chcieliby wykorzystać zdobyte podczas studiów umiejętności teoretyczne i praktyczne, a przede wszystkim "zaistnieć" na rynku pracy.
W przypadku studentów pierwszego roku głównym wyznacznikiem kariery okazał się sukces finansowy. Absolwenci natomiast wskazali na możliwość stałego rozwoju. Warto w tym miejscu zwrócić uwagę na proces dojrzewania do pewnych wartości przez studentów. Po zakończeniu okresu przygotowywania się do zawodu wymiar finansowy, jako główny wyznacznik kariery, przestał odgrywać najważniejszą rolę. Osoby studiujące na politechnice wysoko oceniły jako wyznacznik kariery trafny wybór zawodu oraz znalezienie pracy zgodnej z kwalifikacjami.
Z badań wynika również, że studenci są świadomi, iż spełnienie ich oczekiwań zależy w dużej mierze od nich. Zdają sobie sprawę z silnej konkurencji na rynku pracy. Wiedzą, iż poszukiwania ciekawej pracy nie będą łatwe, a stworzenie dobrego wizerunku własnej osoby to samodzielny wysiłek, który muszą podjąć, rozpoczynając życie zawodowe. Z obserwacji poczynionych w Biurze Karier i dotyczących działań, które podejmują studenci, by znaleźć pracę, wynika, że poszukują miejsca zatrudnienia, śledząc ogłoszenia prasowe. Korzystają także z ofert znajomych, rodziny. Rozwijają z nimi kontakty osobiste, by mieć wgląd w oferty pracy, które mogą się pojawić w ich otoczeniu. W okresie od 1999 do 2001 nic się w tym względzie nie zmieniło. Spora grupa studentów kontaktuje się bezpośrednio z pracodawcami, przedstawiając swoją kandydaturę na stanowisko odpowiadające ich kwalifikacjom w danej firmie. Są to osoby, które wykazują większą aktywność w poszukiwaniu pracy, często odwiedzają Biuro Karier i korzystają z najnowszych materiałów dotyczących rynku pracy. Zbierają informacje na temat nowo powstających firm z danej branży, korzystając z Internetu oraz materiałów reklamowych i promocyjnych, jakie udostępniamy odwiedzającym nasze biuro. Studenci ci częściej też korzystają z indywidualnych porad u doradców zawodowych. Pozostają w stałym kontakcie z biurem, przez co reagują częściej na różnego rodzaju propozycje szkoleń czy też spotkań promocyjnych organizowanych na naszej i na innych uczelniach. Mogą korzystać z rozbudowanej formy informacji o rynku pracy dzięki stałej współpracy naszego biura z podobnymi jednostkami innych krakowskich uczelni. Przykładem może być zorganizowane w listopadzie ub. r. na AGH spotkanie z przedstawicielami Barclays Bank, którzy przeprowadzili testy kwalifikacyjne wśród osób zainteresowanych pracą w tej firmie. Trzeba przyznać, że chętnych było wielu.
Z naszych doświadczeń wynika, że coraz częściej pojawiają się studenci, którzy już w początkowych latach studiów samodzielnie organizują sobie praktyki w firmach związanych z przyszłym zawodem. Dotyczy to miejsc pracy w kraju, jak i za granicą. W poszukiwaniu odpowiedniej oferty pomagają im specjalne informatory, które dostarczają adresów firm zainteresowanych praktykantami-studentami z polskich uczelni technicznych.
Jeśli przyjrzeć się innym wyznacznikom kariery zawodowej, to mniejsze znaczenie przypisują studenci pozycji społecznej i szacunkowi otoczenia. Można zawyrokować stwierdzenie, iż są przekonani, że na początku drogi zawodowej wszystkiego nie da się osiągnąć. Potrzeba na to czasu. Ważne, aby w przyszłości zadbali o harmonię pomiędzy sukcesem finansowym, możliwością ciągłego rozwoju, znalezieniem dobrej pracy i zdobyciem szacunku otoczenia oraz pozycji społecznej. W przyszłości pomoże im to niwelować stres czy konflikty. Umiejętności dobrego radzenia sobie ze stresem oraz sytuacjami konfliktowymi są docenianym przez pracodawców atutem kandydata do pracy w nowoczesnej firmie polskiej czy zagranicznej.
Przeanalizujmy szczegółowo oczekiwania studentów co do pracy zawodowej. Zdaniem większości badanych powinna to być praca w zawodzie, w dużej bądź małej firmie. Badani biorą pod uwagę zmianę miejsca zamieszkania związaną z koniecznością odbycia szkoleń. Pierwszą pracę traktują jako formę zdobywania praktyki zawodowej, przy czym zaznaczają, że woleliby nie wiązać się z daną firmą na dłużej. Podkreślają, że najważniejsze jest, by praca stwarzała im możliwości ciągłego rozwoju zawodowego. W kwestii zadowolenia finansowego - studenci twierdzą, że na początku będzie ich satysfakcjonować kwota z przedziału 1500 - 2000 złotych.
Oceniając okres życie studenckiego, które pochłania wiele energii życiowej młodych ludzi, studenci szczerze wskazują na to, co sprawiło im największą trudność lub wywołało stres podczas studiów. Wydaje się oczywiste, iż za najbardziej stresogenne przeżycie uznają szczególnie trudny egzamin lub zaliczenie w trakcie sesji. Kłopotem okazało się także zdobycie funduszy na studia oraz oswojenie się ze zmianą miejsca zamieszkania i przystosowanie się do nowych warunków życia.
Absolwenci dobrze wspominają przede wszystkim ciekawe osobowości wykładowców, interesujące wykłady oraz życie towarzyskie. Z badań wynika, że to ostatnie zanika w 40 proc. po studiach. Analizując okres pięcioletnich studiów, przyznają, iż w tym czasie skupili swą uwagę przede wszystkim na zdobywaniu wiedzy naukowej i doświadczeń we współpracy z ludźmi oraz na pracy naukowej. Poszerzali też praktycznie swą wiedzę, biorąc udział w praktykach zawodowych czy stażach zawodowych w firmach krajowych i zagranicznych. Marginalnie prowadzili działalność polityczną oraz zakładali rodziny.
Czas studiów to dla młodych ludzi okres wytężonej pracy związanej nie tylko z opanowaniem wiedzy teoretycznej i rozwinięciem praktycznych umiejętności technicznych, lecz również z wytyczeniem drogi rozwoju zawodowego. Sytuacja na rynku pracy jest trudna, obecnie aby znaleźć zatrudnienie nie wystarczy wiedza zdobyta podczas studiów, znajomość języków obcych i dobre opanowanie programów komputerowych. Dla potencjalnego pracodawcy ważny jest także dobry wizerunek, jaki przyszły pracownik powinien stworzyć i który powinien pielęgnować. Studenci korzystający z pomocy Biura Karier coraz częściej dysponują wiedzą, jak to zrobić. Poświęcają temu uwagę już na początku studiów. Uczestniczą w szkoleniach, samodzielnie zajmują się zdobywaniem ciekawych doświadczeń zawodowych, uczestnicząc w stażach, czy też odbywając praktyki w firmach związanych z ich kierunkiem studiów. Wzbogacają swoją wiedzę o elementy wiedzy managerskiej, podejmując studia na kierunku zarządzanie - wymagają tego od inżynierów często pracodawcy. Uczestniczą chętnie w rozmowach kwalifikacyjnych prowadzonych przez firmy, co daje im rozeznanie w wymaganiach dzisiejszych pracodawców oraz uczy dobrego prezentowania się, radzenia sobie ze stresem.
Mgr Jolanta Tyszkowska - z wykształcenia socjolog, pracuje w Biurze Karier PK.