NAUKA I TECHNIKA W PK

Zofia Gręplowska

    Polskę po wstąpieniu do Unii Europejskiej będą obowiązywać zapisy tzw. dyrektywy wodnej (dyrektywa Parlamentu Europejskiego i Rady 2000/60/WE z 23 października 2000 r. w sprawie ustanowienia ram działalności Wspólnoty w zakresie polityki wodnej). Oznacza to, że z przygotowaniami do realizacji postanowień tego dokumentu nie można czekać do momentu przyjęcia naszego kraju do Wspólnoty. Należy dokonać właściwej jego interpretacji i zaadaptować go do warunków gospodarki wodnej w Polsce.
   Regionalny Zarząd Gospodarki Wodnej w Krakowie oraz Instytut Inżynierii i Gospodarki Wodnej naszej uczelni, starając się przyspieszyć i ułatwić ten proces, zorganizowały od 1 do 2 lipca br. seminarium szkoleniowe poświęcone wdrożeniu “Ramowej dyrektywy wodnej”. Jako wykładowca wystąpił Gerald Cavalier, wicedyrektor Cemagref, odpowiedzialny za współpracę zagraniczną z Unią Europejską.
   Cemagref (www.cemagref.fr) to francuski, rządowy instytut badawczy o światowej renomie. W swoich pracach skupia się na problemach zrównoważonego rozwoju, w tym m.in. na funkcjonowaniu systemów wodnych, inżynierii i zarządzaniu w zakresie zaopatrzenia w wodę i usuwania ścieków, funkcjonowaniu i jakości ekosystemów wodnych, naturalnych zagrożeniach (powódź, susza) itp. Cemagref od lat był – i jest nadal – zaangażowany w rozwiązywanie tych problemów, zwłaszcza w wielu krajach Europy, Afryki i Azji.
   Kontakty Instytutu Inżynierii i Gospodarki Wodnej PK z Cemagrefem również mają swoją historię. Obie strony wiąże umowa o współpracy z 15 września 2000 roku – realizowanych jest osiem zadań szczegółowych oraz dwa dwuletnie projekty, wykonywane wspólnie w ramach programu “Polonium” (ze strony polskiej kierownikami tych projektów są: prof. E. Nachlik i prof. A. Böhm oraz prof. J. Szczęsny).
   Dzięki tak dobrej współpracy G. Cavalier zgodził się poprowadzić w Krakowie szkolenie (dwa dni po 6 godzin) poświęcone dyrektywie. Tematyka dotyczyła szczegółowych zagadnień, takich jak: założenia europejskiej polityki wodnej w latach 1972-2000, geneza “Ramowej dyrektywy wodnej”, jej główne cele i podstawowe zasady, treść (26 artykułów i 11 załączników), terminy realizacji celów. W sposób wyczerpujący omówiono zagadnienia związane z zarządzaniem wodą we Francji – ewolucję przepisów, masterplany gospodarki wodnej (SDAGE) dla sześciu dużych regionów zlewni we Francji jako podstawę planów zarządzania zlewniowego w rozumieniu dyrektywy, przykład SDAGE dla zlewni Ren – Meus, SAGE – lokalne plany zarządzania gospodarką wodną w zlewniach, przykłady SAGE, kontrakty rzeczne. Ponadto dyskutowano o prawnych aspektach utrzymania i zagospodarowania cieków we Francji.
   W seminarium wzięło udział ponad 70 osób. Wśród uczestników byli: dyrektor Departamentu Zasobów Wodnych w Ministerstwie Środowiska – Tomasz Walczykiewicz, dyrektor Biura Gospodarki Wodnej – Iwona Koza, zastępca dyrektora Biura Gospodarki Wodnej – Andrzej Badowski, przedstawiciel Gabinetu Politycznego ministra środowiska – Eugenia Koblak-Kalińska, przedstawiciel wojewody małopolskiego i podkarpackiego, przedstawiciel Śląskiego Urzędu Marszałkowskiego.
   Ponadto uczestnikami seminarium byli pracownicy Regionalnych Zarządów Gospodarki Wodnej w Krakowie, Gdańsku, Wrocławiu i Szczecinie, kierownicy terenowych Inspektoratów RZGW Kraków, pracownicy Instytutu Meteorologii i Gospodarki Wodnej w Krakowie oraz Instytutu Inżynierii i Gospodarki Wodnej Politechniki Krakowskiej.
   Wszyscy ocenili szkolenie bardzo wysoko. Gerald Cavalier wzbudził uznanie dzięki swojej rozległej wiedzy, ogromnemu doświadczeniu zawodowemu oraz umiejętności przedstawiania skomplikowanych problemów gospodarowania wodą w sposób prosty i interesujący. Dyskutanci otrzymywali obszerne wyjaśnienia, często poparte przykładami i informacje o dodatkowych źródłach wiedzy.
   Wnioski generalne ze spotkania wzmocniły zaniepokojenie związane z powagą sytuacji. Powtórzmy raz jeszcze: harmonogram osiągania celów dyrektywy został już określony i będzie również obowiązywać Polskę. Nawet dla krajów członkowskich UE są to krótkie terminy. W Polsce trzeba najpierw zinterpretować zapisy dokumentu, “przełożyć” go na warunki gospodarki wodnej w naszym kraju, opracować plany zarządzania zlewniowego zgodne z wymaganiami dyrektywy itd. Zakres prac jest wielki, a zadania są trudne. Bez wątpienia warto podjąć działanie, bo warunkuje to zrównoważoną gospodarkę wodą w myśl zasady, że “woda nie jest produktem handlowym, jak inne; jest raczej dziedzictwem, które należy chronić i którego należy bronić” (“Ramowa dyrektywa wodna”, preambuła).
   W Polsce jak dotąd prace te przebiegają w niezadowalającym tempie. Trzeba mieć nadzieję, iż odpowiednie władze stworzą warunki do bardziej dynamicznych działań, a odpowiedź powołanych w tym celu środowisk będzie stosowna.
   Wspomnieć jeszcze należy, że organizatorzy przygotowali dla wszystkich uczestników szkolenia materiały w języku polskim, a także zapewnili symultaniczne tłumaczenie na wysokim poziomie.