PRACOWNICY PK

Maciej Trębicki

DUMPCAR ... czyli od pomysłu do realizacji

    Dumpcar to specjalistyczna nazwa towarowego wagonu samowyładowczego. Pierwsza partia tych nowoczesnych pojazdów została uroczyście przekazana do eksploatacji 8 grudnia 2000 r. przedstawicielom PKP przez Zakłady Naprawcze Taboru Kolejowego SA w Bydgoszczy oraz Instytut Pojazdów Szynowych Politechniki Krakowskiej.
    Wszystko zaczęło się podczas 71. Międzynarodowych Targów Poznańskich w czerwcu 1999 roku. Wtedy to odbyły się pierwsze rozmowy pomiędzy Zakładami Naprawczymi Taboru Kolejowego SA w Bydgoszczy (późniejszym wykonawcą projektu) a Instytutem Pojazdów Szynowych PK (realizatorem prac badawczo-rozwojowych) na temat pomysłu nowoczesnego wagonu samowyładowczego. Od tego momentu prace posuwały się w iście rekordowym tempie. Po miesiącu uzgodniono strategię działania, po upływie kolejnego złożono wniosek o dofinansowanie prac w Komitecie Badań Naukowych. Już we wrześniu KBN wydał decyzję o przydzieleniu środków finansowych na projekt celowy. Kierownikiem projektu celowego został mgr inż. Jan Smereka, zaś nad całością prac czuwał kierownik Pracowni Technologii i Zaplecza Technicznego Pojazdów Szynowych dr inż. Adam Tułecki.
    Zadanie polegało na zaprojektowaniu i budowie dwóch typów wagonów samowyładowczych. W efekcie prac powstały dwa modele: wagon jednopudłowy (typ 443V) i dwupudłowy (typ 442V), przy czym w tym drugim pojeździe można jednocześnie transportować dwa rodzaje materiałów sypkich. Budowa tych wagonów wzorowana jest na konstrukcji wagonu platformy (typ 401Z) używanej niegdyś przez wojsko do przewozu czołgów. Przebudowa jest więc jednym ze sposobów uzyskania nowoczesnego środka transportowego za rozsądną cenę, spełniającego przy tym określone potrzeby klientów kolei.
    Warto przedstawić parametry techniczno-eksploatacyjne obydwu modeli wagonów. Służą one do transportu kruszyw i innych materiałów sypkich, niewrażliwych na warunki atmosferyczne, których rozładunek odbywa się samoczynnie po przechyleniu pudła (pudeł) wagonu. Mogą być wykorzystywane np. przy budowie autostrad, modernizacji infrastruktury kolejowej bądź w górnictwie. Dopuszczone zostały do jazdy po torach PKP z prędkością 100 km/h. Masa obydwu wagonów wynosi 30 t, zaś pojemność ładunkowa odpowiednio: 32 m3 (typ 443V) oraz 2 x 15,5 m3 (typ 442V). Maksymalna ładowność to 50 t.
    Prototypy tych pojazdów, w charakterystycznych jasnobłękitnych barwach, przeszły wymagany cykl prób i badań. Prezentowano je na prestiżowych targach i imprezach wystawienniczych. Wszędzie spotkały się z dużym zainteresowaniem oraz uznaniem, czego dowodem były liczne nagrody.

Moment przekazania wagonów.

Fot. M. Trębicki
Moment przekazania wagonów. Od lewej: dyrektor CARGO Robert Matuszyk, członek Zarządu PKP Krzysztof Niemiec, dyrektor IPSz PK dr hab. inż. Stanisław Dżuła oraz prezes ZNTK Bydgoszcz SA dyrektor Tomasz Zaboklicki

    Dyrekcja Kolejowych Przewozów Towarowych CARGO w drodze przetargu zdecydowała się na zakup 150 wagonów w wersji jednopudłowej. Producent - Zakłady Naprawcze Taboru Kolejowego SA w Bydgoszczy, wspólnie z realizatorem prac badawczo-rozwojowych - Instytutem Pojazdów Szynowych PK, uroczyście przekazali przedstawicielom PKP w dniu 8 grudnia 2000 r. pierwsze pięć sztuk tych pojazdów. Uroczystość odbyła się na terenie Zakładów w Bydgoszczy. Dyrektor Kolejowych Przewozów Towarowych CARGO Robert Matuszyk oraz członek Zarządu PKP Krzysztof Niemiec przyjęli z rąk prezesa ZNTK SA w Bydgoszczy, dyrektora Tomasza Zaboklickiego oraz dyrektora Instytutu Pojazdów Szynowych PK dr. hab. inż. Stanisława Dżuły właściwe dokumenty. W uroczystości udział wzięli: wicemarszałek Senatu RP Tadeusz Rzemykowski, wiceminister transportu i gospodarki morskiej Witold Chodakiewicz, wicewojewoda kujawsko-pomorski Michał Joachimowski oraz przedstawiciele tych wszystkich instytucji, które były i są zaangażowane w realizację przedsięwzięcia, a mianowicie: Komitetu Badań Naukowych, Instytutu Pojazdów Szynowych PK, Centrum Naukowo-Technicznego Kolejnictwa, Centralnego Biura Konstrukcyjnego PKP. JM Rektora Politechniki Krakowskiej reprezentował prodziekan Wydziału Mechanicznego PK dr hab. inż. Jan Kazior, prof. PK.
    Tak szybki proces realizacji pomysłu, zakończony pełnym wdrożeniem, jest niewątpliwie sukcesem zarówno Zakładów Naprawczych Taboru Kolejowego SA w Bydgoszczy, jak i Instytutu Pojazdów Szynowych PK, jest też przykładem, że ścisła współpraca przemysłu z ośrodkami naukowymi może owocować powstaniem produktu europejskiej klasy.
    Podczas uroczystości w Bydgoszczy zapewniono, że dumpcar nie jest ostatnim wspólnym dziełem Zakładów Naprawczych Taboru Kolejowego SA w Bydgoszczy i Instytutu Pojazdów Szynowych PK, gdyż podjęto prace nad kolejnym projektem - nowoczesnym autobusem szynowym.