Podstawowym ogniwem struktury ZSP jest przedstawicielstwo uczelniane czyli rada uczelniana. Na terenie całej Polski działa 71 rad uczelnianych ZSP.
    Przedstawicielstwa uczelniane z jednego środowiska akademickiego tworzą radę okręgową. Rada okręgowa organizuje imprezy środowiskowe i międzyuczelniane, zapewnia przepływ informacji między uczelniami oraz sprawuje nadzór finansowy i organizacyjny nad radami uczelnianymi danego środowiska. Rady okręgowe funkcjonują w 20 ośrodkach akademickich.
    Przedstawicielstwem krajowym Zrzeszenia jest Rada Naczelna ZSP z siedzibą w Warszawie. Rada Naczelna reprezentuje Zrzeszenie w kontaktach z centralnymi urzędami państwowymi i innymi organizacjami w kraju i na forum międzynarodowym. Prezydium Rady Naczelnej koordynuje działalność programową i finansową ZSP.
    ZSP opiera swoją działalność na inicjatywie, aktywności społecznej i pracy swoich członków, stanowiącej formę obywatelskiego wychowania. W życiu organizacyjnym kieruje się zasadami demokracji. Zadaniem Zrzeszenia Studentów Polskich jest kształtowanie aktywnych postaw, stwarzanie możliwości twórczego rozwoju studenta. Jest w nim miejsce dla różnych ruchów programowych, odzwierciedlających pluralizm światopoglądowy młodzieży studenckiej. ZSP prezentuje swoje stanowisko na temat życia akademickiego i szkolnictwa wyższego. Angażuje się również w proces reformy szkolnictwa wyższego, promowanie idei powszechności i równego prawa wszystkich ludzi do studiów wyższych oraz rozszerzenia zakresu i reformy systemu pomocy socjalnej dla studentów.
    Przykładowo, dzięki inicjatywie Zrzeszenia zniesione zostały obciążenia z tytułu ZUS, płacone przez pracodawców zatrudniających studentów na umowy-zlecenia. ZSP patronuje i inicjuje przedsięwzięcia w takich dziedzinach jak:

• Nauka i oświata - ZSP organizuje szkolenia z zakresu zarządzania, obsługi komputerów, kursy językowe dla studentów. Wiele rad uczelnianych i okręgowych prowadzi kursy przygotowawcze dla kandydatów na wyższe uczelnie. Promuje również najlepszych z najlepszych; od lat jest organizatorem konkursu "Primus Inter Pares", nad którym patronat sprawuje prezydent Rzeczpospolitej Polskiej.
• Kultura - największym i najbardziej spektakularnym przedsięwzięciem Zrzeszenia jest Festiwal Artystyczny Młodzieży Akademickiej FAMA (odbywający się co roku w Świnoujściu), poprzedzany imprezami regionalnymi. Od 1966 roku FAMA promuje najbardziej utalentowanych młodych artystów i gromadzi studentów, pragnących zaprezentować swoje artystyczne przedsięwzięcia i nawet najbardziej szalone pomysły.
• Sport i turystyka - zapalonym sportowcom Zrzeszenie oferuje obozy sportowe, rejsy żeglarskie, obozy jeździeckie, spływy kajakowe, obozy dla płetwonurków, rajdy piesze, wycieczki rowerowe, turnieje gier zespołowych i wiele, wiele innych. Patronuje także Mistrzostwom Polski w akrobatyce sportowej oraz studenckim drużynom korfballu..

    Co roku organizuje się wiele obozów letnich i zimowych, które stanowią niedrogą i atrakcyjną dla studentów formę wypoczynku. Studenci rozpoczynający studia zapraszani są już od lat na wrześniowe obozy adaptacyjne, dzięki którym mogą poznać starszych kolegów i dowiedzieć się "co nie co" o ich przyszłej Alma Mater.

• Kontakty międzynarodowe - ZSP współpracuje z wieloma organizacjami młodzieżowymi i studenckimi z całego świata. Jest członkiem ESIB - National Unions of Students in Europe - organizacji zrzeszającej największe krajowe organizacje studenckie z całej Europy. Należy do europejskiego Forum Studentów, a także sieci studenckiej CEEPUS (program wymiany stypendialnej dla krajów Europy Środkowej) oraz do Międzynarodowego Związku Studentów (IUS). Jest zaangażowane w europejską kampanię przeciwko rasizmowi, ksenofobii i nietolerancji "All different, All equal". Organizuje również zagraniczne wymiany studenckie i seminaria międzynarodowe.