Warsztaty projektowe

STUDENCI PK

Jolanta Sroczyńska

Warsztaty projektowe

pod kierunkiem profesora SalvadorA Perez Arroyo

    Zakończone niedawno warsztaty w ramach zajęć z projektowania konserwatorskiego na IV roku w Instytucie Historii Architektury i Konserwacji Zabytków WA, pod kierunkiem profesora Salvadora Perez Arroyo, były swego rodzaju eksperymentem. Po raz pierwszy bowiem pojawiła się możliwość odbycia krótkiego stażu projektowego, w formie zintensyfikowanych zajęć, u wbitnego europejskiego architekta, a zarazem obecnie profesora dwóch czołowych Wydziałów Architektury w Madrycie i Bartlett (Anglia).
    Wybrana grupa studentów z IV roku w trakcie letniego semestru przeszła ze swoimi wstępnymi koncepcjami pod opiekę profesora Arroyo i jego żony arch. Ewy Hurtado Toran. Założeniem warsztatu była twórcza kontynuacja wybranych już wcześniej (w trakcie 7. semestru) tematów, związanych z kreacją współczesnej architektury w zabytkowym otoczeniu. Do momentu rozpoczęcia warsztatów, studenci przeprowadzili studia dotyczące historycznych uwarunkowań danej lokalizacji (np. mosty we Florencji, starego mostu i baszty Batorego w Kamieńcu Podolskim czy dawnej fabryki w Berlinie). Mieli także już za sobą przemyślenia nad wstępną koncepcją adaptacji danego obiektu dla nowej, zaproponowanej przez siebie funkcji.
    Warsztaty w założeniu miały polegać na dwukrotnej, po 10 dni trwającej, codziennej intensywnej pracy w jednej z sal ćwiczeniowych przy ul. Kanoniczej 1.
    Po wstępnej prezentacji swoich koncepcji studenci wysłuchali uwag obojga prowadzących. Pierwsza część warsztatów poświęcona została różnorodnym eksperymentom i doświadczeniom przeprowadzanym przez poszczególne osoby, prowadzącym do dokładnego rozpoznania indywidualnych cech danego miejsca. Tak więc na przykład studenci, zajmujący się projektowaniem mostu, mieli za zadanie dokładne rozpoznanie wszelkich informacji, jakie dostarcza woda (zarówno materialnych, jak i niematerialnych). Studenci, którzy np. adaptowali niemiecką fabrykę, analizowali efekty świetlne jakie mogą zaistnieć przy różnorodnym działaniu światłem, wpadającym przez otwory okna i wprowadzanym sztucznie do wnętrza. Każde z tych doświadczeń było rejestrowane. Istotną cechą tych ćwiczeń, niejednokrotnie podkreślaną przez samego profesora, była ich różnorodność, która pozwoliła na znalezienie istoty danego miejsca wynikającej zarówno z samej bryły, jej wewnętrznej struktury, jak i z najbliższego otoczenia. Zakończeniem pierwszej części warsztatów była studencka prezentacja rejestracji wykonanych doświadczeń, ich analiza i weryfikacja przyjętych koncepcji. Był to, jak to powiedział profesor Arroyo, podstawowy element projektowania jakim się ten twórca zawsze kieruje, pozwalający na znalezienie samego pomysłu i podstawowej koncepcji projektowej. Każdy ze studentów, biorących udział w przedsięwzięciu, przedstawiał około 40 plansz i kilka modeli, które pokazywały różnorakie doświadczenia i wynikające z nich możliwości. Bardzo ważny w tym procesie był model roboczy, który miał nie tyle być makietą koncepcji, ile podstawą dla prowadzonych eksperymentów z bryłą.

    Druga część warsztatów, po trzytygodniowej przerwie, miała doprowadzić do stworzenia już konkretnego projektu, opartego na przyjętej koncepcji.
    Profesor Arroyo, jako wybitny znawca i specjalista od konstrukcji i materiałów budowlanych, zwracał szczególną uwagę na rozwiązania techniczne projektu. Niejednokrotnie podkreślał fakt, że dojrzały architekt musi mieć dużą wiedzę na temat konstrukcji i używanych współcześnie materiałów. Wiedza ta pozwala architektowi na większą swobodę przy podejmowaniu decyzji związanych z konkretnymi rozwiązaniami formalnymi. Znajomość współcześnie stosowanych materiałów pozwala na pełną realizację założonej koncepcji projektowej, a efekt końcowy realizacji jest pełniejszy. Rola konstruktora jest doradcza i sprawdzająca.
    Warsztatom towarzyszyły dwa wykłady profesora, wygłoszone dla całego IV roku oraz liczne prelekcje i dyskusje związane ze współczesnymi teoriami sztuki i estetyki. Pierwszy z wykładów poświecony był projektowi pawilonu wystawowego Le Corbusiera na międzynarodową wystawę techniki w Paryżu. Drugi wykład prezentował autorskie doświadczenia związane z zamkniętym konkursem na odbudowę teatru La Fenice w Wenecji.
    Po raz pierwszy zorganizowano na Wydziale tego typu warsztaty, które miały na celu poznanie metody uczenia i pracy projektowej wybitnego twórcy. Było to ogromnie ważne doświadczenie nie tylko dla studentów, ale także dla nauczycieli akademickich. Wynikiem tej akcji jest wniosek, zaaprobowany wstępnie przez dziekana prof. Wacława Serugę, przeprowadzenia kolejnych tego typu warsztatów w roku następnym. Niewątpliwie istotny wydaje się pomysł intensywnej pracy nad jednym projektem przez pewien czas, która pozwoli na pełniejszą koncentrację nad danym tematem. Ważne jest przy tym ustawienie interdyscyplinarne tematu. Powinno się przykładać jednakową wagę zarówno do rozwiązań formalnych, jak i konstrukcyjno-materiałowych.
    Nie można także pomijać problemów urbanistycznych i konserwatorskich, które gwarantują jeszcze lepsze wpisanie obiektu w istniejące otoczenie.
    Pobyt profesora Arroyo zaowocował też nawiązaniem współpracy z Wydziałem Architektury na Politechnice w Madrycie, która będzie realizowana od nowego roku.

    Profesor Salvator Perez Arroyo, urodzony w 1945 roku w Madrycie, ukończył studia na Escuela Tecnica Superior de Arquitectura de Madrid w 1965 r. Od ukończenia studiów związany jest z tą uczelnią, broniąc w międzyczasie doktorat dot. systemów konstrukcyjnych stosowanych od XVII-XIX wieku - praca nagrodzona jako najlepsza dysertacja broniona na Universidad Politecnica de Madrid, a w 1983 r. otrzymując tytuł profesora w specjalności konstrukcje budowlane. Jednocześnie pozostawał on od lat na stanowisku wykładowcy w Katedrze Projektowania Architektonicznego.
    Równolegle profesor Arroyo pracował (w latach 1996-99) jako wykładowca lub tzw. visiting professor w takich uczelniach, jak: Bartlett School, University College of London, Centro Palladio w Vincecy, Instituto Universario do Architettura di Venezia i University Pontifica Bolivariana, Medellin w Colombii, Universytet w Corunie w Hiszpanii i w wielu innych.
    Profesor Arroyo jest także znanym i cenionym projektantem o prestiżu międzynarodowym.
    Był laureatem i zdobywcą pierwszego miejsca w wielu międzynarodowych konkursach architektonicznych, a także laureatem licznych nagród państwowych za swoją twórczość, jak np. nagroda za twórczość przyznana przez Stowarzyszenie Architektów w Madrycie (1980), nagroda przyznana przez Asturias Architecture za centrum sportowe w Gijon w Hiszpanii (1992), pierwsza nagroda w konkursie na przejście podziemne w Madrycie, projekt dzielnicy mieszkaniowej w Orvietto, rozbudowa ratusza w Madrycie, adaptacja zabytkowej fabryki w Arvelo i inne. Brał także udział w zamkniętym konkursie na projekt restauracji opery "La Fenicern w Wenecji, adaptacji fabryki tytoniu dla potrzeb sądów na Piazzale Roma w Wenecji i wielu innych.
    Profesor Arroyo jest autorem kilkudziesięciu artykułów naukowych, dotyczących teorii projektowania architektonicznego i konserwacji zabytków, drukowanych w hiszpańskich i włoskich periodykach architektonicznych, prasie architektonicznej, a także autorem i współautorem kilkunastu książek dot. teorii architektury współczesnej. Jego twórczość zawodowa została zebrana i podsumowana w dwóch monografiach wydanych z serii współcześni architekci hiszpańscy.
    Jako czynny projektant, profesor Arroyo może się poszczycić około 80-cioma tzw. dużymi projektami na zamówienie publiczne lub wielkich kompanii przemysłowych, a także mniejszymi realizacjami - domów jednorodzinnych - w 90% zrealizowanymi.
    Jako badacz i wynalazca ma na swoim koncie także projekty wdrożeniowe i patenty m.in. systemów budowlanych dla elementów powtarzalnych w technologii uprzemysłowionej dla budownictwa mieszkaniowego - projekt we współpracy z międzynarodowymi partnerami, nowy system konstrukcyjny mostów dla pieszych przy użyciu metalowych elementów dla firmy REFEENSIDESA itd.

Fot. J. Zych