PRACOWNICY PK


Józef Nizioł

Jubileusz Profesora Michała Życzkowskiego

    Uroczystości jubileuszowe Profesora Michała Życzkowskiego odbywały się w auli PAU w Krakowie, a całość zorganizował Instytut Mechaniki i Podstaw Konstrukcji Maszyn Wydziału Mechanicznego PK. Poniżej zamieszczamy pełny tekst wystąpienia dyrektora Instytutu prof. zw. dr hab. Józefa Nizioła, dołączając się do życzeń.

Redakcja "Naszej Politechniki"

Profesor Michał Życzkowski

 

    Szanowni Państwo

    Przypadł mi niezwykły zaszczyt otwarcia uroczystej sesji poświęconej 70-leciu urodzin Profesora Michała Życzkowskiego i rozpoczęcia 40-lecia Jego pracy naukowej w Politechnice Krakowskiej.
    Witam serdecznie wszystkich przybyłych na tę uroczystość wychowanków, współpracowników i przyjaciół Profesora Michała Życzkowskiego.
    Szczególnie serdecznie witam Szanownego Jubilata wraz z żoną Teresą, dziećmi i rodziną.
    Jest powiedzenie, że nieszczęścia chodzą parami. To może szczęścia chodzą trójkami.
   Witam więc bardzo serdecznie Jego Eminencję Księdza Kardynała Franciszka Macharskiego, który za dwa dni obchodzić będzie podwójną, a może nawet potrójną uroczystość - 50-lecie święceń kapłańskich i ceremonię podwójnej godności doktora honoris causa Papieskiej Akademii Teologicznej i Uniwersytetu Jagiellońskiego.
    Witam serdecznie Pana Profesora Herberta Manga z Uniwersytetu w Wiedniu, członka rzeczywistego Austriackiej Akademii Nauk, któremu Senat PK 10 marca nadał godność doktora honoris causa Politechniki Krakowskiej, zaś ceremonia wręczenia dyplomu odbędzie się jutro w Colegium Maius.
    Witam gospodarza naszej uczelni JM Rektora prof. Kazimierza Flagę.
    Witam gospodarzy tej pięknej auli, którzy niezwykle serdecznie podeszli do naszego Instytutu, Panów Profesorów: Kazimierza Kowalskiego prezesa PAU i Włodzimierza Ostrowskiego prezesa Oddziału Krakowskiego PAN i wiceprezesa PAN, sekretarza generalnego PAU prof. Jerzego Wyrozumskiego.
    Witam doktorów honoris causa PK, Panów Profesorów: Romana Ciesielskiego, Zenona Mroza, Władysława Muszyńskiego.
    Witam wieloletniego przewodniczącego Komitetu Mechaniki PAN, członka rzeczywistego PAN prof. Witolda Gutkowskiego i obecnego przewodniczącego prof. Gwidona Szefera.
    Wybaczcie Państwo, że nie mogę powitać imiennie wszystkich.
    Witam Koleżanki i Kolegów z Politechniki Warszawskiej, Śląskiej, Poznańskiej, Świętokrzyskiej, Rzeszowskiej, Łódzkiej, Lubelskiej, Częstochowskiej, Wrocławskiej, z IPPT PAN w Warszawie, z Uniwersytetu Warszawskiego, Akademii Górniczo-Hutniczej i oczywiście z Politechniki Krakowskiej.

        Szanowni Państwo

    Chciałbym Państwu przybliżyć sylwetkę naszego drogiego Jubilata Profesora Michała Życzkowskiego.
    Jest On nie tylko wybitnym uczonym i wspaniałym organizatorem nauki, ale wyjątkowym człowiekiem, wcielającym w życie zasadę "Żyć to działać, to rozlewać po świecie talent, energię, uczucie, pomagać w czasie teraźniejszym pokoleniom przyszłym".

Profesor Michał Życzkowski

    Profesor Michał Życzkowski niezwykłe swoje sukcesy osiągnął dzięki zdolnościom, dużej pracowitości i precyzji w organizowaniu czasu pracy.
    Urodził się w Krakowie 12 kwietnia 1930 roku o godz. 12.55. Organizatorzy jubileuszowej sesji ustalili jej początek na godz. 13.00, więc nie byli aż tak precyzyjni jak Pan Profesor. Ale błąd 5 minut w stosunku do 70 lat, co z uwzględnieniem lat przestępnych daje 25 725 dni, jest nieduży. Stosunek tych dwóch przedziałów czasowych wynosi 1.35 x 10-7.
    Studia wyższe w Politechnice Krakowskiej na Wydziale Mechanicznym ukończył w 1954 r. Pracę zawodową rozpoczął wcześniej, w roku 1952 jako wybitny student III roku. Zajął się teorią stateczności konstrukcji, teorią mechanizmów i matematyką stosowaną. Następnie teorią plastyczności oraz optymalnego kształtowania; już w roku 1953 opublikował trzy samodzielne prace.
    W roku 1955 uzyskał stopień doktora nauk technicznych; był pierwszym doktorem wypromowanym w Politechnice Krakowskiej.
    W latach 1958/59 odbył studia podoktoranckie, uzyskując Diplome of Imperial College w Londynie w roku 1959. Studia te wykorzystał bardzo owocnie, przygotowując z zakresu teorii pełzania pracę habilitacyjną. W roku 1960 w wieku 30 lat uzyskał stopień doktora habilitowanego.
    Był pierwszym doktorem, który habilitował się w PK. W wieku 32 lat uzyskał tytuł profesora nadzwyczajnego, a profesorem zwyczajnym został mając 39 lat.
    W roku 1973 został członkiem korespondentem PAN. Od 1989 r. jest członkiem rzeczywistym PAN, a od 1991 - członkiem czynnym PAU.
    W roku 1997 został wybrany na członka Austriackiej Akademii Nauk, w rocznicę 150-lecia jej istnienia. Jest to szczególne wyróżnienie, gdyż w całej historii jej istnienia (153 lata) jest jednym z dziesięciu Polaków.
    Dorobek naukowy Profesora Michała Życzkowskiego jest imponujący. Jest autorem bądź współautorem 273 publikacji, w tym trzech książek własnych i 10 zespołowych.
    Zasadniczą dziedziną Jego pracy naukowej była i jest teoria plastyczności, a szczególnie obciążenia złożone w teorii plastyczności i pojęcie nośności rozdzielczej. Do unikalnych w skali światowej należą książki Profesora Michała Życzkowskiego "Obciążenia złożone w teorii plastyczności", a następnie w znacznie rozszerzonym ujęciu "Combined Loadings in the Theory of Plasticity", Nijhoff 1981. To drugie ujęcie omawia ponad trzy tysiące pozycji literatury, w tym wiele pozycji szkoły krakowskiej, stworzonej przez Profesora Michała Życzkowskiego. Dzięki tej pozycji został powołany do rad redakcyjnych International Jour of Plasticy (1981) i Jour Mech. Sciences (1989) oraz był przez rok zatrudniony w Joint Research Centre, Ispra Włochy (1981). W wymienionych książkach pierwszy wprowadził pojęcie nośności rozdzielczej - z tego zakresu jest współautorem monografii "Nośność rozdzielcza w teorii plastyczności" - PK Kraków 1998.
    Kolejną dziedziną działalności naukowej Profesora Michała Życzkowskiego było i jest optymalne kształtowanie konstrukcji. Szczególny nacisk położył na optymalne kształtowanie przy warunkach stateczności i w warunkach pełzania. Z tego zakresu powstało kilka prac doktorskich, których był promotorem.
    W uznaniu wartości naukowej tej tematyki został powołany do rady redakcyjnej "Structural Optimization" i powierzono mu generalny referat na I Kongresie Solids Mechanics na temat optymalnego kształtowania powłok w 1992 r.
    Inne osiągnięcia Jubilata dotyczące stateczności konstrukcji związane są z analizą niekonserwatywnych zagadnień stateczności, wprowadzenie pojęcia siły nadśledzącej i określenia odpowiedniej wartości siły krytycznej. Podsumowaniem tych prac było wydanie dwóch książek "Stability of Elastic Structures" i "Strength of Structural Elements" - Springer i Elsevier.
    Przez cały okres swojej działalności naukowej interesował się matematyką stosowaną. Jego publikacje z zakresu działań na uogólnionych szeregach potęgowych i opracowanie metody konturowych szeregów Fouriera przyniosły Mu uznanie międzynarodowe i powołanie do rady redakcyjnej ZAMM w 1992 r.
    Nie sposób w krótkim wystąpieniu wymienić wszystkie osiągnięcia związane z działalnością naukową, organizacją kongresów i sympozjów międzynarodowych o najwyższej randze.
    Chciałbym zwrócić uwagę na wyjątkową rolę Profesora Michała Życzkowskiego w dziedzinie kształcenia kadry. Wypromował 29 doktorów, był recenzentem 34 przewodów habilitacyjnych (w tym 3 aktualnych członków PAN). Opracował 55 recenzji rozpraw doktorskich, 40 opinii do tytułu naukowego profesora. Spośród Jego doktorantów 11 uzyskało stopień doktora habilitowanego, 5 tytuł naukowy profesora, w tym 4 profesorów zwyczajnych, jeden jest członkiem PAN i PAU. Dalszych pięciu zajmuje stanowiska profesorów w Polsce, dwóch w Stanach Zjednoczonych, dwóch w rodzimych krajach (Chiny i Wietnam).
    Z rozwojem kadr naukowych poza granicami kraju związane były prowadzone przez niego kursy szkoleniowe: Drezno 1965, Hannover 1966, Amherst 1971, Udine 1976 i 1988, Rio de Janeiro 1985.
    Profesor Michał Życzkowski był twórcą (1969) międzywydziałowej specjalności mechanika stosowana, która w roku 1991 została przekształcona w mechanikę komputerową, wzorowaną na coraz szerzej rozwijającej się "Computational Mechanics". Wykształciła ona ponad 300 magistrów inżynierów, poszukiwanych zarówno przez uczelnie, jak i nowoczesne zakłady przemysłowe.
    W roku 1985 Profesor Michał Życzkowski otrzymał godność doktora honoris causa Politechniki Krakowskiej. Otrzymał wiele wyróżnień i odznaczeń: Krzyż Kawalerski Orderu Odrodzenia Polski (1973), Krzyż Oficerski O.O.P. (1989), Krzyż Komandorski O.O.P. (1999), Medal Komisji Edukacji Narodowej.
    Do ważniejszych nagród zaliczyć należy Nagrodę Tytusa Hubera (1963), Sekretarza Naukowego PAN (1977), 7 nagród ministra, 26 nagród rektoa PK.
    Profesor Michał Życzkowski jest niekwestionowanym autorytetem naukowym i moralnym środowiska naukowego Politechniki Krakowskiej i ogólnopolskiego.
    Jest wzorcową głową rodziny. Razem z żoną wychowali i wykształcili czworo wspaniałych dzieci; mają siedmioro wnuków.

Profesor Michał Życzkowski

    Panie Profesorze!

    Ta liczba przesłanych z serca płynących adresów oraz zebranego na tej sali kwiatu mechaników polskich potwierdzają sentencję: "Posiej kwiaty w ogrodzie brata Twego, a zobaczysz, jak pięknie zakwitną w Twoim".

Fot. J. Zych