NASZA POLITECHNIKA

    Kraków i chilijskie miasto La Serena łączy umowa miast bliźniaczych, zawarta w 1994 roku.
    Z inicjatywy Ambasady RP w Santiago de Chile w Krakowie wydano dwujęzyczną antologię poezji i prozy Gabrieli Mistral pt. Credo. Gabriela Mistral była pierwszą chilijską laureatką literackiej Nagrody Nobla i pochodziła z regionu La Serena.
    Kilka krakowskich wyższych uczelni - AGH, Akademia Muzyczna, Akademia Wychowania Fizycznego - współpracuje z Universidad de La Serena, którego podwaliny przed półtora wiekiem stworzył Ignacy Domeyko, późniejszy rektor Universidad de Chile i doktor honorowy Uniwersytetu Jagiellońskiego. Z jego zbiorów geologicznych i mineralogicznych korzystają do dzisiaj uczeni i studenci. Złoża minerałów odkryte przez Domeykę są nadal eksploatowane i stanowią główne bogactwo tego kraju. W obserwatoriach astronomicznych Tololo i Las Campanas w tym regionie pracują polscy astronomowie. Wiele miejsc w Chile nosi imię Ignacego Domeyki: Cordillera Domeyko, Pueblo Domeyko, Puerto Domeyko, Población Domeyko w górniczej osadzie Andacollo, uniwersytecki Campus de Ignacio Domeyko, minerał domeyquit itd. Imię Domeyki - jedynego Polaka, który został honorowym obywatelem Chile - stało się synonimem wszystkiego co w Polsce i w Polakach najlepsze: kultury, nauki, patriotyzmu i wiary. Na tej tradycji, mimo 17-letniej przerwy w okresie dyktatury wojskowej, udało się szybko zrekonstruować satysfakcjonujące relacje polsko-chilijskie.

     Wizycie oficjalnej delegacji Krakowa w La Serenie przewodniczył wiceprezydent Krakowa dr Jerzy Jedliński, a grupie profesorów krakowskich uczelni profesor Maria Nowakowska - prorektor UJ. Politechnikę Krakowską reprezentował jej rektor prof. Kazimierz Flaga, Akademię Górniczo-Hutniczą prof. Andrzej Paulo oraz dr dr Barbara Tora i Wojciech Buchner, Akademię Wychowania Fizycznego prof. Stanisław Gołąb, Akademię Ekonomiczną prof. Marek Maciuszek i Collegium Medicum UJ niżej podpisany.
    Przed rozpoczęciem programu oficjalnego, już w dniu przylotu do Santiago w poniedziałek 22 listopada 1999 roku, złożyliśmy wizytę Anicie Domeyko de Salazar - 98-letniej wnuczce Ignacego. Można powiedzieć, że w Domu Domeyki przy ulicy Cueto, prawdziwym sanktuarium polskości, bije polskie serce. Bezcenne zbiory bibliofilskie, mineralogiczne, epistolograficzne oraz obraz Matki Boskiej Ostrobramskiej przywieziony do Chile przez Ignacego w 1838 roku, są tu pieczołowicie przechowywane. Na froncie domu pośród tablic wyróżnia się ostatnia, upamiętniająca wizytę prezydenta Lecha Wałęsy w lutym 1995 roku. Wzruszające spotkanie z Anitą uświetnił koncert Kwartetu Bartok, kierowanego przez Carmen Luizę Letelier - małżonkę Pablo Domeyko. Kwartet został zaproszony na koncerty w Krakowie. Zrodziła się inicjatywa polsko-chilijskiej sesji naukowej w Krakowie w roku 2002, w dwusetną rocznicę urodzin Ignacego Domeyki.
    Tego samego wieczoru ze szczytu San Cristobal podziwialiśmy światła sześciomilionowej metropolii. W kaplicy stanowiącej podstawę monumentalnej figury Virgen del Carmen - patronki Chile, znajduje się egzemplarz Pisma Świętego ofiarowany przez Jana Pawła II podczas pamiętnej pielgrzymki w kwietniu 1987 roku.
    Ważnym akcentem była wizyta w Kongresie Narodowym Chile w Valparaiso we wtorek, 23 listopada. Nowoczesny gmach Kongresu zbudowano w latach dyktatury wojskowej w tym największym porcie zachodniego wybrzeża Ameryki Południowej, położonym w malowniczej zatoce Pacyfiku. Zwiedziliśmy obie izby - Deputowanych i Senatu, Bibliotekę Kongresową oraz biura niektórych komisji. Z górnego tarasu rozlega się imponujący widok na 35 wzgórz, na których rozbudowało się miasto oraz na port handlowy i wojenny. Rzecznik prasowy Kongresu zapoznał nas ze 180-letnią historią chilijskiego parlamentaryzmu w kontekście zbliżających się wyborów prezydenckich w Chile (wygrał je w styczniu tego roku Ricardo Lagos, kandydat rządzącej centrolewicowej koalicji Concertación).

    Najważniejszym punktem wizyty w stolicy Chile był Dzień Nauki Polskiej. Gospodarzem tego wydarzenia był Universidad de Chile - najstarszy uniwersytet tego kraju. Jego rektorem przez 14 lat był Ignacy Domeyko. Część plenarna obrad odbyła się w historycznej Auli Ignacego Domeyki; przewodniczył jej prorektor uniwersytetu prof. Mario Sapag-Hagar w towarzystwie ambasadora RP w Chile Daniela Passenta. Prezydent Krakowa dr Jerzy Jedliński mówił o reformach politycznych i społecznych w Polsce, prof. Maria Nowakowska o szkolnictwie wyższym oraz roli Uniwersytetu Jagiellońskiego, a prof. Kazimierz Flaga o szkolnictwie technicznym w naszym kraju oraz o perspektywach współpracy. Pozostali uczeni wygłosili wykłady na spotkaniach specjalistycznych w poszczególnych wydziałach i instytutach Uniwersytetu.
    Obie strony wyraziły zainteresowanie nawiązaniem instytucjonalnej współpracy uniwersyteckiej oraz wymianą uzupełniającą zbiorów związanych z osobą Domeyki. Delegację Krakowa przyjął rektor Universidad de Chile prof. Luis A. Riveros.
    Tego samego dnia prorektor UJ oraz rektor Politechniki Krakowskiej zostali przyjęci przez dyrektora Departamentu Szkolnictwa Wyższego w Ministerstwie Edukacji prof. Raula Allarda Neumanna. W towarzystwie radcy ambasady RP Lecha Miodka przeanalizowano możliwości współpracy polsko-chilijskiej w dziedzinie nauki. Profesorowie Stanisław Gołąb i Marek Maciuszek złożyli wizytę roboczą w Wydziale Sportu i Rekreacji Uniwersytetu Metropolitalnego. Prof. Kazimierz Flaga spotkał się z dyrektorem prof. Rodolfo Soronim i kadrą profesorską Instytutu Inżynierii Lądowej na Wydziale Nauk Fizycznych i Matematycznych Universidad de Chile. Przedstawił tam historię rozwoju mostownictwa w Polsce oraz omówił możliwości wymiany informacji i współpracy w zakresie mostownictwa, geotechniki i komputerowej mechaniki budowli.
    Dzień zakończyło spotkanie ze środowiskiem polonijnym zorganizowane przez prezesa Zjednoczenia Polskiego w Chile mgr inż. Andrzeja Zabłockiego, absolwenta Wydziału Górniczego Politechniki Wrocławskiej.
    Wieczorem rektor Pontificia Universidad Católica de Chile prof. Juan de Dios Vial Correa przyjął na prywatnej kolacji prof. M. Nowakowską, dra J. Jedlińskiego i niżej podpisanego. W spotkaniu uczestniczyli dziekani kilku wydziałów tego uniwersytetu, w tym dziekan Wydziału Lekarskiego prof. Pedro Rosso, wybrany ostatnio na stanowisko rektora. Prof. Vial Correa jest zaproszony przez rektora UJ jako przedstawiciel Ameryki Łacińskiej do udziału w spotkaniu uczonych świata z okazji 600-lecia wznowienia Uniwersytetu Jagiellońskiego.

    Zasadnicza część wizyty odbyła się w Regionie IV Chile, którego stolicą jest La Serena, jedno z najstarszych miast tego kraju. Spotkania z władzami miasta, radnymi oraz przedstawicielami wielu instytucji i organizacji społecznych i kulturalnych były doskonałą okazją promowania Krakowa jako Europejskiej Stolicy Kultury 2000. Burmistrz La Sereny pani Adriana Penafiel Villafane podsumowała dotychczasowe kontakty z Krakowem i podziękowała za owocne wizyty krakowskich uczonych, artystów i studentów oraz za wszelkie akty kulturalne organizowane w tym mieście podczas misji dyplomatycznej niżej podpisanego w latach 1991-96.

Podczas inauguracji Konsulatu Honorowego RP w La Serenie. Od lewej: rektor PK prof. Kazimierz Flaga, prof. Jaime Pozo Ciusternas - rektor Universidad de La Serena i konsul honorowy RP w La Serenie, Adriana Penafiel Villafane - burmistrz miasta La Serena (miasto bliźniacze Krakowa)

    Po uroczystej inauguracji Konsulatu Honorowego RP w La Serenie pani burmistrz wydała przyjęcie na cześć delegacji Krakowa. Pierwszym konsulem Polski w tym mieście został prof. Jaime Pozo Cisternas - rektor miejscowego uniwersytetu i wielki przyjaciel Polski.
    26 listopada odbył się Dzień Nauki Polskiej w Universidad de La Serena z programem podobnym do zrealizowanego w Santiago. Rektor Politechniki Krakowskiej wygłosił wykład na temat mostów w Polsce oraz spotkał się z chilijskimi specjalistami w tej dziedzinie. Materiały naukowe zostaną opublikowane w wydawnictwie uniwersyteckim.
    Podczas spotkania roboczego prorektor UJ i rektora Politechniki Krakowskiej z władzami uniwersytetu nastąpiła wymiana informacji o systemach szkolnictwa wyższego w Polsce i w Chile. Dokonano szczegółowej analizy zakresu i możliwości dalszej współpracy z uczelniami Krakowa. W związku z przygotowaniami do otwarcia szkoły medycznej, Universidad de La Serena przewiduje zaproszenie pewnej liczby profesorów z Polski na kilkuletnie kontrakty dydaktyczno-naukowe.

    Gospodarze zorganizowali dla nas wizyty w Obserwatorium Astronomicznym Tololo [El Observatorio Interamericano de Cerro Tololo], w legendarnej dolinie El Elqui, skąd pochodziła Gabriela Mistral, w sąsiednim porcie Coquimbo - mieście bliźniaczym Elbląga oraz w górniczej osadzie Andacollo. Z inicjatywy Konsulatu Honorowego Chile w Krakowie społeczność krakowskich uczelni oraz osoby prywatne przekazały miejscowej ludności pomoc finansową po trzęsieniu ziemi, jakie nawiedziło tę okolicę kilka lat temu. Wystarczyło to na zapewnienie piętnastu rodzinom skromnego dachu nad głową. Polscy specjaliści okazali tu także bezinteresowną pomoc przy restauracji sanktuarium oraz dzieł sztuki sakralnej uszkodzonych podczas trzęsienia ziemi.
    Andacollo jest największym sanktuarium maryjnym Chile; w okresie święta miejscowej Virgen de Andacollo, koronowanej przez Jana Pawła II podczas Jego pielgrzymki do Chile w 1987 roku, przybywa tu do 200 tysięcy pielgrzymów. Opis tego tradycyjnego święta pozostawił Ignacy Domeyko w "Moich podróżach".

    Kulminacyjnym punktem na zakończenie wizyty była ceremonia nadania imienia Mikołaja Kopernika budynkowi Muzeograficznemu i Planetarium w nowym obserwatorium astronomicznym w Vicuna - Mamalluca. Obok celów naukowych obserwatorium służy edukacji i przyciąga turystów z kraju i zagranicy.

Inauguracja Obserwatorium Astronomicznego w Vicuna - Mamalluca. Prof. Maria Nowakowska przekazuje w darze faksymile dzieła Mikołaja Kopernika "De Revolutionibus Orbium Coelestium"

     Uroczystość odbyła się późnym wieczorem pod rozgwieżdżonym niebem, w urzekającej scenerii gór. Matka chrzestną ceremonii była prof. Maria Nowakowska. Nadając imię Kopernika wyraziła nadzieję, że sposób myślenia, szerokie horyzonty i odwaga głoszenia nowych poglądów, jakie cechowały wychowanka naszego uniwersytetu, będą towarzyszyć wszystkim prowadzącym tu badania naukowe.
    W darze dla Planetarium przekazano specjalnie wykonaną kopię dzieła Kopernika De Revolucionibus Orbium Coelestium wraz z tomem komentarzy. Gospodarze określili ten dar jako historyczną relikwię.
    Podczas uroczystej kolacji wydanej przez burmistrza miasteczka Vicuna pana Fernando Guamán delegacja Krakowa przekazała list intencyjny miasta i powiatu żywieckiego w sprawie nawiązania współpracy partnerskiej. Delegacja miasta Vicuna została zaproszona na Dni Kultury Beskidzkiej w Żywcu latem tego roku.
    Profesor Nowakowska otrzymała w darze dla Uniwersytetu Jagiellońskiego okaz meteorytu odkrytego na Pustyni Atacama przez Ignacego Domeykę. Przekazał go prof. Claudio Canut de Bon, profesor uniwersytetu w La Serenie, niestrudzony badacz i biograf Ignacego Domeyki.
    W niedzielę 28 listopada prof. Nowakowska i wiceprezydent Krakowa udali się w podróż powrotną do kraju, a pozostali członkowie delegacji w części nieoficjalnej wizyty zwiedzili rejon San Pedro de Atacama z miejscowym muzeum archeologicznym i słynnymi gejzerami w kraterze wulkanu El Tatio. Następnie spędzili kilka dni studyjnych na Wyspie Wielkanocnej (Rapa Nui) należącej terytorialnie do Chile, choć położonej w środku Pacyfiku. Polscy eksperci z Uniwersytetu Mikołaja Kopernika w Toruniu brali tu udział w międzynarodowym konkursie na prace restauracyjne i konserwatorskie kamiennych figur Moai.
   Wizyta władz miasta i uczonych Krakowa w Chile była jednym z ważniejszych wydarzeń kulturalnych i naukowych w stosunkach polsko-chilijskich od czasu wznowienia stosunków dyplomatycznych z tym krajem.
    Warto dodać, że wspaniałej organizacji pobytu towarzyszyła niezwykła gościnność i życzliwość gospodarzy. Szczególne podziękowania należą się władzom poszczególnych uniwersytetów, konsulowi honorowemu RP w La Serenie, Polonii chilijskiej, Ambasadzie RP w Santiago oraz Konsulatowi Honorowemu Chile w Krakowie, który wizytę koordynował.

Fot. autor

ZDJĘCIA 1