W maju 1991 roku odbyło się w Krakowie Europejskie Sympozjum KBWE pod tytułem "Światowe Dziedzictwo Kultury". Polska, jako gospodarz, prezentowała na nim dwa tematy dotyczące: kultury mniejszości narodowych (prof. J. Woźniakowski) oraz potrzeby ochrony zabytkowych krajobrazów kulturowych (prof. J. Bogdanowski). W konkluzji seminarium, w postaci ogólnie przyjętych wniosków, umieszczone zostały zalecenia dotyczące konieczności ochrony historycznych krajobrazów kulturowych. Konieczności wobec z jednej strony zanikania w wyniku urbanizacji krajobrazów prezentujących tradycje i dorobek historii, z drugiej zaś - nieskuteczności ochrony zabytków w postaci wyizolowanych zabytków w obcym dla nich nowym otoczeniu. O ile zaś krajobrazy naturalne już z dawna (od II poł. XX w.) obejmowano ochroną w ramach ochrony przyrody, jako m.in. parki narodowe, to kulturowe co najwyżej w ujęciu centrów miast zabytkowych (np. w Polsce Kraków, Warszawa, Zamość). Natomiast cały dorobek tak cywilizacyjny (np. średniowieczne wsie wraz z całym otoczeniem, jak m.in. rozłóg pól, sieć drożna, tradycyjna zabudowa, stawy rybne, przemysł oparty o energię wodną etc.), jak też stylowy (np. ogrody, parki, krajobrazy komponowane) nie podlegały dotąd ochronie.
    W Polsce tymczasem problematyka ta rozwijała się już od przełomu XIX i XX wieku. W szczególności zaś prekursorskie działania w tym względzie związały się właśnie z Krakowem (prof. prof. Tomkowicz - pocz. XX wieku, T. Tołwiński - lata międzywojenne, Z. Novák, G. Ciołek - po drugiej wojnie światowej, zwłaszcza na naszej uczelni). Stąd też i nasza krajowa inicjatywa na KBWE 1991, jak również rozwój tej tematyki w Polsce. Tak więc od 1993 r., gdy ustalono w UNESCO nowy zakres wpisywania na Listę Światowego Dziedzictwa krajobrazów historycznych, w ślad za tym Ministerstwo Kultury i Sztuki utworzyło w 1994 r., "10 tzw. Programów krajowych ochrony zabytków". W ramach V Programu pt.: "Ochrona i konserwacja zabytkowego krajobrazu kulturowego". W latach 1995 -99 (pod kierunkiem piszącego te słowa i wg metody opracowanej przez niego na naszej uczelni "jednostek i wnętrz krajobrazowych" - tzw. "metody JARK WAK"), opracowany został zarówno system i wzorce działania wraz z odpowiednimi instrukcjami, jak też same opracowania już dla 46 ówczesnych województw (spośród 49), a także modelowe opracowania dla wybranych gmin.
    W następstwie poszły wydawnictwa (prowadzone przez Ośrodek Ochrony Zabytkowego Krajobrazu w Warszawie, dyr. dr Andrzej Michałowski), jak też liczne prezentacje, szkolenia w tym zakresie metody prac tak w kraju, jak i za granicą.
    Ostatnio tematyka została podjęta na Sympozjum Międzynarodowym w Santander (Hiszpania 15 - 20 sierpnia) pod podanym na wstępie tytułem. Docenienie dorobku w tym względzie spowodowało, iż po wygłoszeniu wprowadzającego referatu przez prof. Carmen Anon Feliu - ICOMOS, do wygłoszenia pierwszego referatu pt.: "Badania i studia nad krajobrazem kulturowym w Polsce. Inwentaryzacja i klasyfikacja" zaproszona została właśnie Polska (a personalnie piszący te słowa). Przedstawiona zatem została zarówno wspomniana metoda JARK - WAK, jak i jej praktyczne zastosowanie, co zostało przyjęte z wielkim zainteresowaniem, czego wyrazem stał się następujący po tym "mensa ronda" (dyskusja okrągłego stołu), jak też publikacja. Referaty w liczbie 12 wraz z kolejnymi "mensa ronda" trwały przez 5 dni, przy czym były na nich prezentowane ujęcia ze strony różnych krajów, w tym prócz gospodarzy także kolejno: Holandia (ICOMOS - IFLA), Niemcy (UNESCO), Włochy, Anglicy, Francja.

    Oprócz referatów szczególnie interesujące były obszerne dyskusje, ujmujące różne zagadnienia ochrony krajobrazów zabytkowych Europy. Całość odbywała się w siedzibie Międzynarodowego Uniwersytetu Menendez Pelaya (UIMP) w Santander (pod patronatem Ministerstwa i ICOMOS), które mieści się w dawnym Pałacu Królewskim w malowniczej scenerii parku i skalistego krajobrazu nad Atlantykiem.
    Możność zapoznania się z krajobrazem Kantabrii, jego problemami, jak też stosowne wydawnictwa wraz z międzynarodową wymianą myśli, metod, zasad działania stanowią istotny dorobek Sympozjum. Działalność ta w różnokrajowych ujęciach będzie kontynuowana.